10.4.15

O'r Archif -Trem yn ôl

Darn arall o archif Llafar Bro: y tro hwn, darn gan Nesta Evans o rifyn Mawrth 1997.

Meirion House, Llan
Treuliais bnawn difyr yn ddiweddar yng nghwmni Mrs Beti Wyn Williams a Robert ym Meirion House.  Mae’n siwr fod y rhan fwyaf ohonoch yn sylweddoli fod i Meirion House le arbennig yn hanes ein pentref, ac yn wir yn hanes yr ardal.   Dywedodd Robert wrthyf fod calon y tŷ yn dyddio’n ôl i’r bedwaredd ganrif ar ddeg.  Mae’r adeilad fel y gwelwn ef heddiw yn dyddio’n ôl i 1726 – mae uwchben y drws.  Perthynai yn wreiddiol i stâd yr Arglwydd Newborough, fel llawer o adeiladau a thir y pentef.  Prynodd rhieni Mrs Williams ef ganddo yn 1909 a dechrau busnes yno.  Bu’n siop hyd yn ddiweddar iawn a hefyd yn westy ar gyfer pobl ddiarth.

Dyma’r tariff ar un adeg yn ôl y llyfr ymwelwyr sy’n dechrau yn 1909:
Gwely a Brecwast:  3 swllt a chwech;
Gwely a Brecwast a Swper:  7 swllt a chwech;
Te Pnawn:  swllt.

Mae yn lle diddorol dros ben, ac wedi glynu at yr hen gymeriad gwreiddiol, megis llechen las ar lawr y fynedfa, waliau trwchus ac yn y blaen.  Chlywais i ddim fod yno ysbryd chwaith!

Mae hefyd yn llawn creiriau diddorol dros ben, ac rwyf am son am un o’r rheini y tro hwn.

Un o’r creiriau mwyaf diddorol ac anghyffredin yw’r organ fach.  Mae’n edrych fel bocs Mahogany sy’n mesur 16” x 7” x 6” nes agorwch y caead.  Ar yr ochr chwith fel y mae’n eich wynebu mae megin fach, ac hefyd pulley sy’n gwneud i rhywun feddwl ei fod unwaith wedi cael ei chwythu â throed.  Tu mewn i’r caead mae plât ac arno E. Erard, London.  Yna i mewn yn y bocs ei hun mae plât bychan arall ac arno Charles H. Massey, Pianoforte Maker & Dealer.  Gydag un llaw yn unig y chwareir yr organ fach.

Dywedodd Mrs Williams iddi glywed son y gallasai’r organ fach fod wedi cael ei defnyddio gan genhadon, ac mae’n eitha hawdd credu hynny.  Mae’n hawdd i’w chario o le i le.  Syniad arall a roddwyd gan arbenigwr oedd y gallasai fod wedi cael ei defnyddio fel esiampl i gynorthwyo i werthu organ llawn maint.





[Nodau gan Lleucu Gwenllian]

No comments:

Post a Comment

Diolch am eich negeseuon