Haf yr Ewros

Ifor Glyn yn cymharu dau ddigwyddiad gwahanol iawn dros yr haf.
Rhan o gyfres o erthyglau gan awduron gwadd, ar thema Ewropeaidd.

Pan fyddaf yn meddwl am yr haf, mae nifer o ddigwyddiadau yn dod i’r cof bob blwyddyn. Ar ddiwedd Mai bydd Eisteddfod yr Urdd yn cyhoeddi bod yr haf wedi cyrraedd ac yna yn cael ei dilyn gan sawl digwyddiad blynyddol sy’n siapio’r haf yng Nghymru … Steddfod Llangollen (er i mi ‘rioed fod yno); Sioe Fawr Llanelwedd; Glastonbury ar y teledu (rhy hen bellach i gael mynd); yr Eisteddfod Genedlaethol; ac yn fwy diweddar Gwyl Rhif 6 Portmeirion. Yna diwedd yr haf yn cael ei gyhoeddi gyda’r ysgolion yn ail ddechra.

Bob blwyddyn byddwn yn trafod yr un pethau… mae hi’n rhy boeth, yn rhy wlyb, gormod o ymwelwyr ar y ffyrdd, dim byd o werth ar y teledu -ac fel ‘leni trafod canlyniadau band neu gôr o Blaenau yn yr Eisteddfod. I fod yn onest does gen i ddim diddordeb mewn canu corawl na band pres – ond dros fy nigon clywed am lwyddiant unrhywun o Blaenau. Da iawn.

Tymor yr haf ydi fy ffefryn heb ddwywaith – crys t a shorts, hufen iâ, ffenestri ar agor, lan môr, barbiciw ac yn y blaen. Mae na batrwm reit gyfforddus i’r haf pob blwyddyn. Ond chydig iawn a glywais o drafod y rhain flwyddyn yma.

Dwi’n ystyried fy hun yn berson eitha positif, yn berson gobeithiol ac yn berson sy’n gweld ei wydr yn hanner llawn nid hanner gwag - ond leni ‘dwi wedi gweld y gwydriad yn hollol sych, ac yn gorlifo mewn mater o ychydig wythnosau.

Sioc fyddai’r gair cynta i ddisgrifio sut oeddwyn yn teimlo ar fore Mehefin 24ain o glywed canlyniad refferendwm Ewrop – ac yn bendant doeddwn i ddim ar fy mhen fy hun. Roeddwn wedi mynd i fy ngwely y noson gynt wedi i raglen newyddion gyhoeddi bydd y bleidlais i aros yn trechu – er yn agos.

Clywad manylion drannoeth am y llanast ar y radio ar y ffordd i’r gwaith; gallwn deimlo’n stumog (ac mae gen i stumog fawr!) yn suddo i fy sgidia ac anobaith yn llenwi’r car. Roedd gen i ffasiwn gywilydd bod Cymru wedi pleidleisio i adael, i ymbellhau ein hunain o wledydd eraill Ewrop; i wirioneddol neilltuo ein hunain …… ynysu go iawn.

Mae Cymru wedi bod yn un o’r gwledydd sydd wedi elwa fwya drwy Ewrop (a hynny’n haeddianol) a does ond rhaid i chi deithio o amgylch gorllewin Cymru a chymoedd y de i weld y fflagiau a’r placardiau sy’n dynodi cynlluniau wedi eu hariannu gan Ewrop. Bois bach, dwi’n gobeithio’n fawr nad ydi pobl yn credu bydd llywodraeth Llundain yn parhau hefo’r un lefel o fuddsoddi yn yr ardaloedd yma. Maent yn barod wedi tynnu ‘nôl addewidion yng nghylch y gwasanaeth iechyd a gwneith wynab newydd prif wenidog Llundain ddim gwahaniaeth.

Mi roedd hi’n ymgyrch fudur filain ac yn un a ganolbwyntiodd ar ofnau pobl, efo cam-arwain a ‘ffeithiau’ celwyddog ac yn anffodus dewis credu hynny wnaeth yr etholwyr. Ymgyrch eitha fflat gafwyd gan y rhai oedd am aros i mewn, ac er y diffyg arweiniad mae rhaid i ni gyd ofyn faint o ymdrech wnaethom NI i gymryd rhan. Mae gen i gywilydd mai poster yn y ffenast a thrafod ar Facebook oedd maint fy nghyfraniad i.  Gwers i’w dysgu.

Wel dyna’r gwydriad gwag i chi ond diolch i’r drefn bu’r gwydriad yn gorlifo heb fod yn rhy hir wedi’r refferendwm.   O un Euros i Euros arall oedd yn llawer mwy ysbroledig a wir anhygoel.

Pwy fydda’n credu y byddai tîm cenedlaethol pêl droed Cymru wedi creu y fath storm yn Ewro 2016, gyda’u sgiliau anisgwyl; chwaraewyr gyda chymeriad; chwaraewyr yn chwara fel un tîm; tîm hyfforddi prowd a brwdfrydig, ac yn bwysicach na dim i mi –eu balchder o chwarae a chynrychioli Cymru. Mi roedd yn brofiad emosiynol iawn, yn brofiad anhygoel cael teimo’n rhan o’r holl ŵyl o adra, yn arbennig o gael gweld cymaint o deulu a chefnogwyr o Blaenau allan yna yn mwynhau ac yn lysgenhadon bendigedig i’w bro. Cofio gweiddi gweld fy nai ar Match of the Day.

Mi gododd Euro 2016 galon Cymru gan greu cynhwrf a brwdfrydedd o'r de i’r gogledd a dangos ein balchder fel cenedl. Tra fod y chwarae wedi bod yn anhygoel ac yn llawer mwy na fydda r’un ohonom wedi ei obeithio amdano;  yn bwysicach mae wedi creu diddordeb yn y gêm, yn ein tîm cenedlaethol ac wedi creu balchder.

Do fe gafodd y chwaraewyr a’r tim hyfforddi groeso haeddianol ac arbenning yn ôl yng Nghaerdydd – a phetai i fyny i fi, mi fyddwn wedi rhoi y gadair, y goron a’r fedal lenyddiaeth iddynt yn y ‘steddfod hefyd!

‘Mlaen i gwpan y byd rwan.
---------------------------------------------

Ymddangososdd yn wreiddiol yn rhifyn Medi 2016.
Dilynwch gyfres Ewrop efo'r ddolen isod, neu yn y Cwmwl Geiriau ar y dde.