Bonjour Blaenau

Erthygl gan Sharon Jones, am fyw yn Ffrainc, a phwysigrwydd teimlo’n rhan o gymuned. 
Rhan o gyfres o erthyglau gan awduron gwadd yn trafod ein perthynas efo Ewrop.


Pan ddeffrais ar y 24ain o Fehefin a chlywed bod pobol Prydain wedi pleidleisio i fynd allan o’r Undeb Ewropeaidd mi wnes i grio. Yn wreiddiol o’r Blaenau,  mi wnes i symud i Ffrainc pan gafodd Rhodri, fy ngŵr, swydd yn CERN ger Genefa.

Antur dwy flynedd oedd hi i fod ond ugain mlynedd a phedair o genod yn ddiweddarach ac rydym yn dal yn byw yn Thoiry, pentref yng ngorllewin Ffrainc. Mae’r ardal fach yma o Ffrainc yn ryngwladol iawn gan ei fod yn agos i Genefa, ble mae pencadlys Ewropeaidd y Cenhedloedd Unedig, pencadlys Sefydliad Iechyd y Byd, CERN, y Groes Goch a sawl cwmni byd eang.

Un o’r pethau cyntaf wnes i ar ôl symud i Ffrainc oedd cael gwersi Ffrangeg. Yn tyfu fyny yn y Blaenau roedd gas gen i’r mewnfudwyr di-Gymraeg nad oedd yn gwneud unrhyw ymdrech i ddysgu’r iaith, nid oeddwn i am fod yn un o rheiny yn Ffrainc. Yn y flwyddyn gyntaf felly, un o fy amcanion oedd gallu cyfathrebu o ddydd i ddydd yn Ffrangeg. Erbyn hyn dwi eithaf rhugl fy Ffrangeg ond nid yw hyn yn golygu ‘mod i wedi colli fy Nghymraeg.

Cymraeg yw iaith y cartref, a’r iaith mae’r plant yn siarad rhyngddynt. Mae’r blynyddoedd o weiddi “Pa iaith yn y tŷ ferched?” wedi talu! Yn ogystal a’r Gymraeg mae’r merched yn rhugl yn Ffrangeg a Saesneg a’r ddwy hynaf yn dysgu Sbaeneg a Tseinïaidd yn yr ysgol. Yn Thoiry mae’n naturiol i gwrdd â theuluoedd ble mae sawl iaith yn cael ei siarad ar yr aelwyd, a clywyd cymysgedd eang o ieithoedd tra’n aros am y plant tu allan i’r ysgol.

Mae'n fraint i mi fod gennai erbyn hyn ffrindiau o nifer o wledydd ledled Ewrop. Trwyddyn nhw dwi’n cael golwg ar eu diwylliant a dysgu am wahanol arferion. Wyddoch chi, er enghraifft, taw traddodiad un rhan o’r Almaen yw rhoi torth o fara a phot o halen yn anrheg symyd tŷ? A’i bod yn draddodiad yn Denmarc i ddawnsio rownd y goeden Nadolig ar ôl bwyta Cinio Dolig? Ac mae’r Ffrancwyr yn ysgwyd dwylo neu roi cusan ar foch pawb pan fyddant yn cyrraedd a gadael y gwaith, gall hynny gymryd drwy’r bore os oes lot o gydweithwyr gyda chi!

Fel gallwch ddychmygu mae bwyd yn rhan bwysig o fywyd yma yn Ffrainc. Yn cantîn yr ysgol mae’r plant yn cael 4 cwrs – salad i ddechrau, prif gwrs, caws a phwdin. Ond mae digon o amser ganddynt i’w fwyta gan bod dwy awr o egwyl ganddynt i gael cinio. Dwi wedi cael y fraint o flasu danteithion o sawl gwlad yn Ewrop ac wedi cyflwyno danteithion Cymreig fel cacen gri a bara brith mam i’m ffrindiau. Mae’r “apero” (aperitif) cyn swper bron mor bwysig a’r swper ei hun. Yn wir mae ffrindiau i ni o’r Swisdir wedi cario potel o win a gwydrau i fyny i ben mynydd er mwyn cael yr apero sanctaidd yma cyn picnic! A dros y blynyddoedd mae rhai o’r arferion gwahanol hyn wedi dod yn arferion yn ein teulu bach ni hefyd.

Sharon, Fflur, Rhodri, Bethan, Rhian, ac Eiry (gydag ymddiheuriad i Eiry fod y wasg wedi gollwng ei henw o rifyn Medi)

Un peth sydd wedi bod yn bwysig iawn i mi yw dod yn rhan o’r gymuned yma yn Thoiry. Yn dod o Blaenau ble mae bywyd cymunedol mor gryf, roedd hyn yn rhywbeth yr oeddwn yn fethu yn fawr iawn ar y dechrau. Mi ddwedodd rhywun wrthyf bod y Ffrancwyr fel cneuen coco – tu allan bron yn anhreiddiadwy (h.y. anodd i ddod i adnabod), ond unwaith rydych chi drwy'r gragen galed, mae’r tu fewn yn felys a meddal. Dyna’n wir yw fy mhrofiad i.

I mi mae bod yn rhan o Ewrop yn golygu derbyn a chyd fyw. Os byw mewn gwlad arall yna mae rhaid cydnabod a derbyn y traddodiadau lleol tra’n ceisio cyfrannu i’r gymuned drwy ein cefndir gwahanol ein hunain. Mae gan bawb yr hawl i fod yn wahanol a ni ddylia’r gwahaniaeth hyn gael ei weld fel bygythiad. Yn hytrach fe ddylid ei weld fel rhywbeth sy’n medru cyfoethogi ein bywydau ein hunain.
---------------------------------------------

Ymddangososdd yn wreiddiol yn rhifyn Medi 2016.
Dilynwch gyfres Ewrop efo'r ddolen isod, neu yn y Cwmwl Geiriau ar y dde.