O'r Pwyllgor Amddiffyn

Ar ôl i rifyn Mehefin Llafar Bro fynd i'r wasg, daeth y newyddion mawr am gynlluniau Llywodraeth Cymru i ymyrryd yn rheolaeth Bwrdd Iechyd Betsi Dwalad, gan gynnwys ymadawiad Mr Purt y prif weithredwr. Erbyn hyn hefyd, clywn bod yr heddlu'n ymchwilio i elfennau o reolaeth ariannol y bwrdd. Mae colofn y Pwyllgor Amddiffyn yn rhifyn Mehefin yn cynnwys manylion difyr am sut oedd y bwrdd yn gweithredu... 

Ym mis Mai aeth dirprwyaeth o’r pwyllgor i Fangor i gyfarfod yr Athro Trevor Purt, Prif Weithredwr y Bwrdd Iechyd. Yno hefyd i’n cyfarfod oedd Dr Peter Higson y cadeirydd a Mr Geoff Lang y Pennaeth Strategaeth. Gan mai’r Athro Purt ei hun oedd wedi awgrymu’r cyfarfod, yna roedd lle i obeithio eu bod nhw, o’r diwedd, yn barod i gydnabod ffaeleddau amlwg y gwasanaeth iechyd yn yr ardal hon. Ond, ar ôl awr a hanner o drafod ac o gyflwyno’n hachos yn y modd cryfaf posib, fe ddaeth yn amlwg iawn nad oedd Mr Purt yn barod i gyfaddawdu ar un dim. Roedd ei agwedd yn ffroenuchel ac yn ymylu ar fod yn sarhaus ac fe ddaethom o’r cyfarfod hwnnw nid yn unig yn siomedig ond yn hynod o ddig.


Go wahanol oedd yr awyrgylch wythnos yn ddiweddarach pan aethom i gyfarfod Ruth Hall a Jack Evershed ym Machynlleth. Nhw ydi cyd-gadeiryddion y pwyllgor newydd, sef y Collaborative, a gafodd ei sefydlu gan y Gweinidog Iechyd yn ddiweddar i drafod sefyllfa anfoddhaol y gwasanaeth iechyd yng nghefn gwlad Cymru. (Fe gofiwch bod rhai ohonoch wedi rhoi tystiolaeth i’r Athro Longley llynedd ac mai ei adroddiad ef a arweiniodd at sefydlu’r Collaborative.) Sut bynnag, fe gafwyd cyfarfod buddiol iawn efo Ms Hall a Mr Evershed a buont yn ein holi yn fanwl iawn am y  sefyllfa sy’n bodoli bellach yn ‘Ucheldir Cymru’, sef Stiniog a’r dalgylch gwledig o’n cwmpas; ardal sy’n ymestyn o Ddolwyddelan yn y gogledd hyd at Trawsfynydd a Bronaber yn y de.

Erbyn hyn, mae’n ymddangos bod ein dadl yn cael cefnogaeth y canlynol i gyd –

Yr Athro Marcus Longley;
Sarah Rochira (Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru);
Meri Huws (Comisiynydd Iaith);
Cynghorau Iechyd Cymunedol Gwynedd a Chonwy;
yn ogystal â chyd-gadeiryddion y Collaborative.

Rydym hefyd yn dal i gysylltu efo Pwyllgor Deisebau y Cynulliad yng Nghaerdydd i geisio perswadio’r Gweinidog Iechyd bod gan yr ardal hon yr hawl i’r un ddarpariaeth ag sy’n cael ei rhoi i dref lawer llai fel Tywyn ym mhen arall y sir ac i brofi iddo bod Betsi yn dangos ffafriaeth hiliol yn ein herbyn.

Gallwn enwi hefyd nifer o Aelodau Cynulliad o bob plaid sy’n bleidiol i’n hachos a chaed addewid gan ein haelod seneddol newydd, Liz Saville Roberts, y bydd hithau hefyd yn ein cefnogi. Gresyn na fyddai cynghorwyr Plaid Cymru yng Ngwynedd, heb sôn am ein haelod cynulliad ni ein hunain, yn dangos mwy o diddordeb yn ein hachos!
                                       
GVJ