A bu goleuni

CYFRES 'GWAITH'
Mae dod i ddiwedd tair mlynedd mewn prifysgol yn uchafbwynt pwysig i gyfnod hir  o ddysgu ac astudio, ac  yn drothwy allweddol i gyfnod newydd ym mywyd rhywun, wrth symud ymlaen i fyd gwaith. Bu Llafar Bro yn holi Llio Davies o Drawsfynydd, sydd wedi graddio eleni, am ei hastudiaethau, ei chynlluniau a’i dyheadau.

Rwyf bellach wedi graddio o Brifysgol Metropolitan Caerdydd lle fues i’n astudio cwrs Artist Dylunwr: Gwneuthurwr. Roedd y cwrs yn eang iawn, a modd defnyddio unrhyw broses neu ddeunydd o ddiddordeb.

Dwi’n benodol yn defnyddio clai Porcelain, deunydd sydd fel arfer yn cael ei ddefnyddio i wneud llestri. Dewisais borslen gan fod golau yn treiddio drwyddo, ac rwy’n gallu cymryd mantais o’r broses yma i wneud cynnyrch goleuadau.

Dim ond trwy haen denau o borslen all oleuni dreiddio, a gall hyn wneud y deunydd yn anodd i weithio gyda gan ei fod mor fregus. Mae gan y deunydd ‘gof’ cryf hefyd, felly os yw gamgymeriad yn cael ei wneud yn ystod y broses greu, ar ôl iddo fod yn yr odyn, byddai wedi cofio'r camgymeriad yma ac wedi cychwyn symud yn ôl i’w siâp cychwynnol, felly mae’n gallu bod yn ddeunydd eithaf heriol i’w drin.

Bu’r gymuned stiwdio yn bwysig iawn i ni ar y cwrs, mae’n hanfodol i ni allu trafod a datblygu syniadau, ac fe wnaeth hyn i mi eisiau ymchwilio i beth sydd yn creu amgylchedd greadigol ac arloesol, a dyna oedd testun fy nhraethawd hir. Y prif elfennau fues i’n archwilio oedd dylanwad ein hamgylchedd ar ein hiechyd meddwl, sydd o ganlyniad yn effeithio ar ein creadigrwydd.
Dangosodd fy ymchwil bod goleuadau gwahanol yn medru cael effaith ryfeddol arnom ac ar y gweithle, a dwi wedi bod yn arbrofi efo creu lampau a goleuadau amrywiol.

Mae goleuadau isel yn gallu creu niwed i’n llygaid drwy roi straen arnynt, a gall hyn achosi cur pen sydd yn ei dro’n gallu cael effaith ar ba mor gynhyrchiol ydi rhywun y gwaith, neu arwain at golli cymhelliant. Ar y llaw arall gall olau artiffisial a dwysedd uchel roi effaith gwael hefyd, er enghraifft roi cur pen a migraine. Mae darganfod y cydbwysedd perffaith sydd yn ffitio gweithle yn bwysig iawn felly i iechyd gweithwyr. Mae tua 70% o weithwyr yn anhapus gyda’r golau yn eu swyddfa.
Y math gorau o olau yn y gweithle ydi goleuni naturiol, sy’n lleihau'r ganran o bobl sy’n cael cur-pen, ac yn lleihau stress. Mae hyn oherwydd gall golau effeithio'r corff mewn dwy ffordd: gall ein heffeithio yn uniongyrchol ym mha mor dda ‘da ni’n gweld; ac yn anuniongyrchol, sef sut mae’n effeithio ein mood ac ymddygiad.

Mae golau cynnes yn cael ei ddefnyddio mewn ystafelloedd i weithwyr cael egwyl, i wneud i ni ymlacio a llonyddu, ac mae golau naturiol yn cael ei ddefnyddio orau mewn ystafelloedd cynadledda gan ei fod dal yn groesawgar ond ddigon i’n cadw’n effro a sylwgar. Bydd golau oer yn cael ei ddefnyddio mewn ystafelloedd i feddwl am syniadau yn gyflym, i wella ein hwyliau a’n gwneud yn fwy cynhyrchiol. Mae hefyd yn lleihau melatonin sydd yn gostwng blinder.

Felly mae’r effeithiau seicolegol mae goleuni naturiol yn enwedig yn ei gael ar waith yn bositif ac yn cael ei argymell yn gryf i bawb, ond yn anffodus nid yw pob adeilad wedi cael ei ddylunio gyda hyn mewn golwg, mae llawer o ystafelloedd heb ffenestri, ac ati. Dyma sut rwyf wedi gallu dechrau cyflwyno fy ymchwil mewn i fy ngwaith dylunio, drwy wneud goleuadau allan o porcelain sydd yn dynwared golau naturiol i’r tŷ.

Mae pobl yn fwy awyddus rwan i gael ‘smart technology’ yn ein gweithle a’n cartref, sydd yn gallu casglu data ar amryw o elfennau dyddiol. Mae rhai busnesau wedi rhoi sensors yn seti gweithwyr i gasglu gwybodaeth am faint o amser maent yn treulio wrth eu desg, a faint o’r gloch maent yn cyrraedd y gwaith, er mwyn dechrau'r broses o oleuo'r gweithle yn naturiol gyn i bawb gyrraedd. Yn y cartref mae cynnyrch fel ‘Alexa’ sef dyfais cynorthwyo sydd wedi cael ei ddylunio gan Amazon yn galluogi i ni ofyn cwestiynau am y tywydd, newyddion traffig, a llawer mwy. Mae modd i’r dechnoleg yma gysylltu gyda golau tŷ i newid y cryfder neu liw i amser penodol o’r dydd sydd yn gallu helpu ein hiechyd meddwl.

Mae therapi golau yn cael ei ddefnyddio yn barod i helpu efo SAD, Seasonal Affective Disorder sef cyflwr ble mae pobl yn teimlo iselder ar rai adegau o’r flwyddyn, fel arfer yn ystod y gaeaf pan bydd llai o oriau golau dydd. Rhan o’r therapi yma yw bod mewn golau llachar o fewn awr i ddeffro, i ddynwared golau naturiol, gallai’r wybodaeth yma cael ei fwydo i dechnoleg y golau i oleuo'r tŷ.

Mae lliw sydd yn cael ei greu drwy ddefnyddio golau artiffisial yn gallu osgoi emosiynau gwahanol a chael effeithiau eraill ar y corff. Mae golau glas neu wyn llachar yn ein gwneud ni’n egnïol ac yn gallu tarfu ar ein patrwm cysgu, dyma pam bod pobl yn argymell i ni beidio defnyddio ein ffonau symudol am o leiaf awr cyn mynd i’r gwely. Mae defnyddio golau coch neu oren cyn mynd i’r gwely yn gallu gwella ein hiechyd meddwl, gan fod golau coch yn gallu cynyddu melatonin sydd yn rhoi cwsg gwell i ni.

Felly wrth ddefnyddio'r ymchwil yma mae pobl yn dechrau dylunio goleuadau sy’n dechrau ein deffro ni’n naturiol gyda golau coch tua thair awr cyn i ni godi, wedyn yn datblygu i oren a melyn yn nes at ein amser deffro, mae hyn yn gwneud i ni ddeffro mwy ysgafn. I helpu ni gysgu mae’r golau yn gallu fflachio mewn rhythm araf i ni ei ddilyn gyda’n hanadl, felly drwy ddefnyddio arweiniad y golau byddai’n ymlacio ni’n barod i fynd i gysgu.

Cyn graddio cefais gyfle anhygoel i arddangos fy ngwaith yn Llundain yn sioe ‘New Designers’ sef sioe enfawr sydd yn arddangos gwaith dros 3,000 o ddylunwyr. Roedd y profiad yn wych: cefais lawer o sgyrsiau diddorol gyda dylunwyr a gwneuthwyr eraill yn rhoi cyngor sut i ddatblygu fy ngwaith ymhellach, a sut i geisio creu bywoliaeth drwy greu. Cefais hefyd y fraint o ennill gwobr ‘One year in’ sydd yn fy ngalluogi i arddangos eto flwyddyn nesaf. Gyda’r wobr byddaf yn cael cymorth i ddatblygu busnes drwy raglen fentoriaeth i gael fy ngwaith yn barod i’w werthu.

Mae llefydd creadigol i artist a dylunwyr yn brin iawn yng Nghymru; mae llawer ohonom yn tueddu i ddefnyddio ystafell sbâr yn ein cartref i greu gwaith, ond mae pwysigrwydd enfawr mewn awyrgylch creadigol i alluogi i ni ddatblygu syniadau a chyfathrebu gydag eraill. Gan fy mod yn creu gyda serameg, mae’n hanfodol fod gen’ i odyn yn y stiwdio i greu gwaith, ac mae hyn wedi gwneud y dasg o chwilio am stiwdio llawer anoddach, hyd yn oed yn y brif ddinas. Y rheswm am hyn yw bod pris odyn fach o newydd o gwmpas £1,500 – £2,000!

Mae dwy brif stiwdio yng Nghaerdydd sydd yn arbenigo mewn serameg, a rhwng y ddwy, dim ond lle i ddeuddeg o raddedigion sydd! Rwyf yn lwcus iawn i gael lle yn y stiwdio i ddatblygu fy ngwaith gyda dylunwyr anhygoel eraill, gan gychwyn ym mis Medi, felly edrychwch allan am waith newydd ar y gweill!

Yn ystod yr haf llwyddais i gael swydd fel rheolwraig ddyletswydd yn gweithio mewn cymuned greadigol yn Nhreganna o’r enw ‘CHAPTER Arts’ sydd yn lleoliad uchelgeisiol, aml-gelf sy’n cyflwyno, cynhyrchu a hyrwyddo celf ryngwladol, perfformiadau byw a ffilm. Rwyf yn gweld gweithio mewn amgylchedd greadigol fel hyn yn gallu newid trywydd fy ngwaith, a dwi’n cwrdd ag unigolion hynod o ddiddorol bob dydd! Mae’r rhan fwyaf o unigolion eraill sydd yn gweithio yno hefyd yn artistiaid a dylunwyr eu hunain, ac mae’n lleoliad gwych i allu gweithio a datblygu gwaith ein hunain. 

I gael golwg ar fy ngwaith, edrychwch ar fy ngwefan www.lliodaviesdesignermaker.com neu rwyf ar Facebook ac Instagram.
------------------

Mae'r uchod yn fersiwn hirach o erthygl a ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Medi 2019