Stolpia -Difyrwch Hen Ddyddiadur

Pennod arall o gyfres Steffan ab Owain, y tro hwn o rifyn Ebrill 1991.

Dyddiadur Hen Frodor o’r Llan:


1845
Ionawr 1:      Neb yn pregethu yn Saron.
Ionawr 2-4:      Eira mawr.  Lluwch mawr, y lluwch mwyaf a welais yn fy oes.
Mai 2:          Claddu John Leias, llosgodd yn y Gloddfa Ganol.

1857
Rhagfyr 17:    Claddu geneth fach Andro Elisabeth o’r Ffynnon Ddŵr.

1860
Hydref 22:    Yn Saron, bedyddio geneth fach Kiti, Tŷ Llyn y Morwynion.

1867
Mawrth 8:    Marw Robert Jones, Tynyfedwen.
Mawrth 9:    Marw ei wraig, eto.
Rhagfyr 19:     Agor Capel Utica ar ôl ei ail-fildio.


Dyddiadur Gwraig o Danygrisiau:

1867
Medi 22:    Agorwyd Capel newydd yn Cwmorthin.  Llawenydd yw gweld fod yr Efengyl yn ennill tir yn ddistaw yn ein gwlad.  Gwthia i gilfachau pellaf yr hen fynyddoedd yma.

1868
Mehefin 25:    Cynhaliwyd Cymanfa Gerddorol Drws Ardudwy yng Nghastell Harlech.  Yr oedd yno 16 o gorau cymysg.  Y cyfarfod cyntaf yn dechrau am ddeg yn y bore, a chanwyd yr emyn ‘Mae’n llond y nefoedd, llond y byd.’

1870
Mai 30:    Bu Miss Rees, ‘Cranogwen’, yn areithio yn Nhanygrisiau.  Y testun oedd, ‘Yr ieuenctid a diwylliant eu meddwl’.

Dyddiadur Hen Weithiwr o Danygrisiau (Cyfieithiad):

1879
Ionawr 25:    Prynu siwt newydd o ddillad gwerth £3.12s.0.
Mawrth 29:    Cyngerdd yn y Neuadd gan Barti Llywelyn, Dolwyddelan
Mai 26:    John Edno Roberts yn rhoi darlith ar Raeadr Niagra cyn ei ymadawiad i’r America.
Mehefin 10:    Gofyn i Mr Downing am fenthyg sied y Rheilffordd i gynnal yr Eisteddfod.
Tachwedd 15:    Gosod carreg sylfaen y Capel Saesneg.  Yn bresennol yno roedd J. Roberts A.S., J.E. Geaves, a Dunlop.

Dyddiaduron Ioan Brothen:

Dechrau gweithio yn Rhosydd Mai 22, 1888 hyd Gorffennaf 1982.
Tywydd poeth o tua 20fed o Fawrth 1893 hyd ddiwedd Mehefin.
Pla o lindys hyd goed 1893 a 1894.
Medi 11, 1897 – ar ben yr Wyddfa.

Dyddiadur hen chwarelwr

Allan o un o ddyddiaduron diddorol Daniel Williams, Dolwyddelan y daw y rhai nesaf:

1903
Ionawr 8:    Gwrthodwyd trwyddedu y dafarn - Glan y Gors heddiw.
Ionawr 26:    Clywed bod saith o blant wedi marw o’r frech goch yn ‘Stiniog dydd Sadwrn diwethaf a phump heddiw.
Chwefror 21:    Prynu gwasgod felfared gref am 2/11 a thebot am 6 a dimai
Gorffennaf 31:    John, mab Ann Jones, wedi dyfod adref am dro o Batagonia
Medi 9:    Llifogydd mawr wedi gwneud llanast ymhobman.  Helynt rhwnt I.. a’i wraig.  Mae am fyned i Merica a gadael yr hen globan.
Medi 21:    Johnny bach wedi cael hogyn am y tro cyntaf.
Medi 30:     Bod yn Lerpwl a gweled cerbydau yn rhedeg gydag electric.  Ceffylau a’u tynnai pan oeddwn yno o’r blaen.
Hydref 7:    Cerrig mawr wedi llithro i’r heol o glogwyn Bwlchygwynt
-----------------------------------------


Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Ebrill 1991, yna yn llyfr ‘Pigion Llafar 1975-1999’, ac yn fwyaf diweddar yn rhifyn Ebrill 2017 yn rhan o'r gyfres Trem yn Ôl.

Dilynwch y gyfres efo'r ddolen isod, neu yn y cwmwl geiriau ar y dde.