Y Pigwr- Tai Lleol

Daeth newyddion syfrdanol fod Menter Gymunedol Penmachno wedi sefydlu Grŵp Tai Fforddiadwy, ac am fynd ati i gyflogi swyddog i brynu tai gweigion yn y plwy’, a’u gosod ar rent i bobl leol. 

Mae’n wybodaeth gyffredinol ers tro bod Bro Machno yn ardal lle gwelir y canran uchaf o dai haf yn sir Conwy, a’r iaith Gymraeg yn y lleiafrif yn y plwy’ bellach. Er i nifer geisio darganfod modd i wyrdroi’r sefyllfa dros y blynyddoedd, dirywio wnaeth y sefyllfa, gyda phrisiau tai allan o gyrraedd y bobl leol oedd yn dymuno aros yn eu cymuned. 

Fel y gwyddoch, er i rai ohonom rybuddio, flynyddoedd yn ôl y byddai sefyllfa debyg i hynny ddatblygu yn ein hardal ni, a thai yn cael eu prynu fel tai haf ac AirBnBs gan estroniaid, anwybyddu’r rhybuddion wnaed. Erbyn hyn, fel sy’n hysbys i bob un ohonom, siawns, mae’n hen ffordd o fyw, ein hiaith a’n diwylliant mewn peryg’ mawr oherwydd y datblygiadau afiach hynny.     

Rali 'NID YW CYMRU AR WERTH' yn y Blaenau, Mai 2024

Ond daw achubiaeth atom, gyda chynlluniau arloesol ein cymdogion agos o ‘dros y mynydd’ yn cynnig ysbrydoliaeth i unigolion, mudiadau a’r cyngor lleol i ddod i’r afael â mater sydd wedi bod yn bwnc llosg ers sawl blwyddyn. Os gall criw bychan, angerddol, o bentre’ bychan cyfagos benderfynu mai digon yw digon, a chychwyn menter fydd yn achubiaeth i’n hen ffordd o fyw, siawns na fedr cynghorwyr dewr a gweithgar y fro hon wneud rhywbeth tebyg? Siawns nad oes yma ddigon o unigolion sy’n ddigon parod i sefyll ar eu traed, a mynnu sefydlu cynllun tebyg ym Mro Stiniog? 

Byddai’r di-gartref, a phobl ifainc ein hardal yn fythol ddiolchgar am gael to uwch eu pennau yn eu cynefin eu hunain. Felly, hoffwn awgrymu, yn sgil y datblygiadau cyffrous ym Mhenmachno, i gynghorwyr ac eraill sydd o’r un anian ag aelodau Menter Gymunedol a chynghorwyr blaenllaw’r pentre’, geisio mwy o wybodaeth ar sut i gychwyn menter o’r fath yma yn Mro Stiniog. 

Ewch ati bobl annwyl. Bydd cenedlaethau’r dyfodol yn eich mawrygu hyd ddydd y farn.
- - - - - - - - - 

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Medi 2024

Unman yn debyg i gartref. Sefyllfa Bro Stiniog, o rifyn Medi 2022