Senedd ‘Stiniog- Iaith a Ieuenctid a Mwy

Cymraeg yn unig fydd iaith y Cyngor

Penderfynodd Cyngor Tref Ffestiniog trwy fwyafrif yn mis Tachwedd, mai’r Gymraeg fydd unig iaith y Cyngor o hyn ymlaen. Roedd hyn mewn ymateb i lythyr a dderbyniwyd oddi wrth Gyngor Cymuned Llanystumdwy. Roedd Cyngor Llanystumdwy wedi awgrymu y dylai Cynghorau Cymuned gefnogi argymhellion Comisiwn Cymunedau Cymraeg, a sefydlwyd gan Lywodraeth Cymru o dan y cytundeb rhwng y Blaid Lafur a Phlaid Cymru, y dylid dynodi Ardaloedd o Arwyddocâd Ieithyddol yng Nghymru, lle byddai Llywodraeth Cymru a chyrff cyhoeddus yn gwneud ymdrech arbennig i atgyfnerthu’r Gymraeg fel iaith gymunedol. 

Cytunodd y Cyngor, trwy fwyafrif, i fynd ymhellach na hyn, gan ddatgan na fyddai’r Cyngor yn cyhoeddi agendas neu gofnodion yn y ddwy iaith o hyn ymlaen, ac na fydd yn talu i gyfieithydd yn y dyfodol pan fydd rhywun di-Gymraeg yn annerch y Cyngor.  

Dywedodd y Cyng. Geoff Jones y dylai’r Cyngor ddatgan mai’r Gymraeg yw iaith y Cyngor. Ymatebais fy mod yn cefnogi’r argymhellion Comisiwn y Cymunedau Cymraeg, ond nad oeddwn i’n cefnogi peidio â chyhoeddi cofnodion neu agendas dwyieithog oherwydd fod hynny yn erbyn y gyfraith, ac y dylai’r Cyngor wasanaethu holl bobl yr ardal. Un o’r peryglon yw y bydd y drafodaeth o bosibl yn troi i’r Saesneg pan fydd rhywun di-Gymraeg yn annerch Cyngor. Cafwyd pleidlais, ac roedd pob Cynghorydd ond finnau a’r Cyng. Morwenna Pugh o blaid peidio a defnyddio cyfieithwyr yn y dyfodol a pheidio a cyhoeddi agendas a chofnodion y ddwyieithog. Felly, dyma beth fydd yn digwydd yn y dyfodol.

Cefnogi’r Clwb Ieuenctid

Ar nodyn llai dadleuol, roedd Bryn Sion, gweithiwr ieuenctid wedi dod i siarad efo’r Cyngor am y clwb ieuenctid. Dywedodd o fod y niferoedd sy’n mynychu’r clwb wedi codi, i 117 ar gyfartaledd a fod y Clwb yn gweithio’n agos gydag Ysgol y Moelwyn. Yn ddiweddar, roedd yr aelodau wedi cerfio llusernau a chael sesiwn goginio. Mae’r clwb yn awyddus fynd ar drip i rinc sglefrio, ac i fynd i disco ym Mhorthmadog. Mae aelodau’r clwb eisiau’r clwb Xbox neu PS5, neu hurio’r neuadd yn y clwb hamdden am awr i chwarae. Roedd rhai aelodau’r clwb wedi ysgrifennu llythyrau at y Cyngor i ategu y pwyntiau yma ac fe gytunodd y Cyngor gyfrannu £2,000 i wneud hyn yn bosibl. 

Yr ysgrifen ar y pafin

Derbyniwyd llythyr oddi wrth Gyngor Gwynedd yn dweud fod y Cyngor yn bwriadu ailwynebu rhannau o bafin ar lonydd Sgwâr y Blaenau. Y bwriad yw gosod inserts llechi yn y pafin, yn debyg i’r rhai ar y Stryd Fawr,  a gofynnwyd i’r Cyngor basio ymlaen unrhyw syniadau am ddywediadau. Mae’r pafin ar y Stryd Fawr yn cynnwys dywediadau lleol megis “Tomenni ydi’n cestyll ni”, “Trech gwlad nag arglwydd” a “Lobsgows troednoeth”.  Gwnaed ambell i awgrym, ond os oes gennych chi syniad da am ddywediad, pasiwch o ymlaen at ein Clerc ni, cyfeiriad isod!

Seddi gwag ar y Cyngor

Ar ôl ymddiswyddiad y Cyng. Linda Jones ym mis Hydref, dim ond 10 Cynghorydd sydd ar y Cyngor Tref, er bod yna 16 o seddi. Mae yna un sedd wag ym Mowydd a Rhiw, un sedd wag yng Nghonglywal, dwy sedd wag yn Niffwys a Maenofferen a dwy sedd wag yng Nghynfal a Theigl. 

Hoffech chi siarad a gweithio dros eich cymuned chi ar Gyngor Tref Ffestiniog? Os felly, fe fyddai Clerc y Cyngor yn hoffi clywed oddi wrthoch chi! Gellir cysylltu â hi ar clerc@cyngortrefffestiniog.cymru neu 01766 832398.
- - - - - - - - -

Ymddamgosodd yn wreiddiol yn rhifyn Rhagfyr 2024