Elwa dim o dwristiaeth?

Adroddiad ar YMCHWIL GYMUNEDOL gan Maia a Hanna, Cwmni Bro Ffestiniog

Cyflogir un o bob pump person yng Ngwynedd yn y sector twristiaeth ond yn aml mae'r gwaith yn talu'n sâl, yn ansicr a thymhorol. Mae'r cynnydd mewn Airbnb a gwyliau llogi tymor byr yn debygol o wneud ffeindio cartref yn anos i bobl leol ac yn golygu bod ymwelwyr yn gwario llai yn yr ardal.

Fe gaiff y modd y bydd twristiaeth yn datblygu yng Ngwynedd dros y degawd nesaf effaith fawr ar dwristiaeth yn yr ardaloedd chwarelyddol. Felly, mae'n bwysig gweithio allan pa fath o dwristiaeth yr ydym eisiau ei weld yn datblygu a sut i gyflawni hynny. 

Cynhaliwyd prosiect peilot drwy corff noddi ymchwil, sef Ymchwil ac Arloesi DG / UK Research and Innovation, i alluogi rhwydwaith ymchwil cymunedol i edrych ar sut y gall y cymunedau chwarelyddol gael mwy o lais a rheolaeth dros y materion sy'n bwysig iddynt hwy, cefnogi trafodaeth a datblygiad cymunedol ac adeiladu dyfodol llewyrchus a chynaliadwy. 

Er mwyn mynd i'r afael â'r gwaith sefydlwyd tîm o ymchwilwyr, yn cynnwys cynrychiolwyr o Gwmni Bro Ffestiniog, Partneriaeth Ogwen, a Siop Griffiths Cyf (Penygroes) gyda chefnogaeth academyddion Economi Sylfaenol Cyf / Foundational Economy Ltd a'r elusen addysgol, Economy. 

Rhwng mis Mawrth a mis Mehefin cyhaliwyd ymchwil ar dwristiaeth yng Ngwynedd yn hwyluso trafodaethau yn y gymuned ac ymchwil i ddeall pa fath o dwristiaeth mae'r cymunedau chwarelyddol eisiau ei weld a'r cyfleoedd i ddylanwadu ar ddyfodol twristiaeth yn lleol. Siaradwyd efo bron i gant o gyfranogwyr gan gynnwys ymwelwyr a thrigolion lleol yn ymwneud â gŵyl Hongian (yn y Blaenau, 19-21 o Fai),  dysgwyr 16 i 18 oed Coleg Meirion-Dwyfor, ymwelwyr caffi Antur Stiniog a llawer mwy. 

Isod mae canlyniadau a dadansoddiad bras o ganlyniadau Bro Ffestiniog o’r ymchwil peilot gan obeithio bydd yn ddechreuad ar waith yn ymestyn dros tair mlynedd. 

Cwestiwn 1: Mewn un gair; pam ‘dach chi’n meddwl bod pobl yn ymweld â’r fro?      

Fe grewyd ‘cwmwl geiriau’ efo’u hymatebion, oedd yn cynnwys pethau fel ein hatyniadau hardd er enghraifft y mynyddoedd, ond elfennau eraill hefyd fel Zip World a Rheilffordd Ffestiniog, a roddodd ymateb difyr gyda sawl bersbectif o ran be oedd pobl yn meddwl sy’n atynnu pobl yma.
Y geiriau amlycaf yn y cwmwl oedd: mynyddoedd; prydferthwch; scenery; slate; ac ati.

Cwestiwn 2: Lle ‘dach chi’n meddwl ddylai gael ei rannu/werthfawrogi mwy yn yr ardal?

Ar gyfer hwn, roedd map ar y wal yn gofyn i bobl roi sticer i ddangos pa leoliadau oedden nhw’n meddwl dylai gael eu harddangos mwy, ac fe ddengys yr ymatebion bod pobl yn awyddus i arddangos mwy o’u ffefryn-lefydd yn y fro, boed hynny yn elfen hanesyddol fel y canfyddiadau archeolegol, eraill yn rhoi llefydd fel Moel Hebog, y Rhinogydd a’r Wyddfa os nad oeddent yn ymateb gyda llefydd yn Ffestiniog, ac yn ddiddorol iawn, ni roddwyd unrhyw atyniadau i lawr, dim ond llefydd yn nodedig am eu harddwch a’u hanes yn lleol. 

Roedd hefyd awgrym bod pobl eisiau cadw a chynnal ardaloedd fel Bro Ffestiniog yn rywle tawel, llonydd, a chadw ymwelwyr yn y llefydd mwy poblogaidd fel Llanberis.

Cwestiwn 3: Yn eich barn chi i ba raddau mae’r ardal yn elwa o dwristiaeth?   
Mae’r data yn awgrymu bod y mwyafrif o bobl lleol yn mynd yn fwy tuag at y barn bod yr ardal yn elwa dim ond ychydig neu ddim o’r diwydiant dwristiaeth, tra bod ymwelwyr yn fwy o’r farn ei bod yn elwa llawer. Er hyn, mae hefyd yn glir bod ymateb amrywiol wedi bod gan bobl sydd unai yn ‘nabod yr ardal yn dda i gymharu â’r rheiny sydd ddim. 

 

Cwestiwn 4: Sut hoffech chi weld twristiaeth yn datblygu yn y dyfodol?
Roedd yn amlwg bod gan bobl farn amrywiol ar yr hyn yr hoffent ei weld ar gyfer dyfodol twristiaeth. Mynegodd llawer o unigolion yr awydd i gefnogi a hyrwyddo busnesau a busnesau newydd lleol. Cafodd cau sawl siop ar y stryd fawr effaith amlwg ar ardal Ffestiniog, gyda 17% o'r ymatebwyr yn galw am gymorth busnes. Dywedodd un ymatebydd, "Mae angen i ni ddod at ein gilydd fel busnesau a thrigolion i weld sut y gallwn hyrwyddo'r ardal gyfan." Ar y cyfan, roedd cred gref bod angen i bawb gydweithio i hyrwyddo'r ardal a gwneud iddi ffynnu.

Roedd isadeiledd hefyd yn ymddangos mewn llawer o ymatebion gan gynnwys newidiadau mewn parcio yn y dyfodol a chanolfan groeso fwy amlwg i rannu gwybodaeth yn yr ardal.

Yn ôl 12% o'r ymatebion, dylai'r ardal hyrwyddo eco-dwristiaeth tra hefyd yn gwarchod yr amgylchedd. Roedd yr ymatebion hyn yn gyffredin mewn ymatebion Cymraeg, gyda nifer yn galw am dwristiaeth sy'n parchu'r ardal a'r diwylliant lleol. Yn ogystal, cafodd twristiaid eu hannog i gadw'r ardal yn lân ac yn daclus.

Cwestiwn 5: Ydych chi wedi clywed am y Llwybr Llechi?
Roedd ymwybyddiaeth o Lwybr Llechi Eryri ymysg cyfranogwyr dros ddeunaw oed yn uchel (66%) ond roedd y gwrthwyneb yn wir ymysg cyfanogwyr rhwng 16 a 18 oed (dim ond 15.4%). Awgrymir bod lle i wella yn hywyrddo’r llwybr yn enwedig ymysg pobl ifanc. 

I drafod y prosiect neu cael fwy o wybodaeth cysylltwch a cwmnibro@cwmnibro.cymru

- - - - - - - - - -

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Medi 2023