Y Fainc Sglodion a chanu pop!

Dyna ddau beth na fyddech yn gysylltu a'i gilydd fel arfer! Ond da o beth oedd gweld Cymdeithas Ddiwyllianol Bro Ffestiniog yn rhoi sylw i elfen ifancach o ddiwylliant ein cenedl.

llun o wefan (uniaith saesneg) rhysmwyn.com

Y cyn bync-rocar a'r archeolegydd, Rhys Mwyn oedd yn agor tymor newydd y Fainc Sglodion y gaeaf hwn, yn cyflwyno sgwrs ar y testun 'Cefndir a Geiriau Pop gan Gyfansoddwyr o'r Ardaloedd Llechi'.




Dyma bigion o hanes y noson gan P.Ll.W a ymddangosodd yn rhifyn Tachwedd LLAFAR BRO:

llun PW

Bu i lawer feddwl mai dyn y caneuon ‘pop’ yn unig oedd y darlithydd, ond erbyn heddiw ag yntau yn ‘sgwennu colofn wythnosol i’r Herald Gymraeg yn y Daily Post (pob ddydd Mercher fel y gwyddom yn dda) mae ei gefndir fel archeolegwr yn amlygu ei hun yn fwyfwy. 

Rhoddodd bwyslais fod ‘lle’ yn bwysig - y diwylliant, hanes a’r dylanwad gwahanol o fyw yn y dyffrynnoedd neu’r ucheldir. Mae ein cefndir yn bwysig i ni fel gwerin - a daw'r cofio am anawsterau a chaledi bywyd y werin bobloedd. Yn gefn i’r cwbl wrth gwrs daw ein hoffter o gerddoriaeth a chanu, gyda’r beirdd yn troi at farddoniaeth, a dyna ni  - toreth o ganeuon gwerin, ac yn yr oes fodern ganeuon ‘pop’ a llawer o’r rhain yn cario neges ddirdynnol ar adegau.

Gwyddom wrth ganu’r gân fod neges ymhob un - ‘ymlaen’ yw’r neges sylfaenol a ‘deffrown’ i anghenion ein gwerin. Daeth llawer o hanes ein brwydrau yn yr oes fodern i’r amlwg trwy ganu amdanynt - geiriau oedd angen eu dweud yn cael eu dysgu weithiau yn ddiarwybod a’r neges yn dod yn gliriach.

Bu’n cyfeirio at y grwpiau mwyaf dylanwadol - llawer ohonynt, ac yn eu plith ‘Anweledig’ i ni wrth gwrs, a chyfeiriodd yn arbennig at ‘Maffia Mr Huws’ gan ddweud y byddai canu pop Cymraeg wedi mynd oni bai iddynt ddal ati.

Be ydi'ch barn chi gyfeillion? 

Dyma restr anghyflawn o grwpiau ac unigolion o Fro Ffestiniog sydd wedi cyfrannu at y 'Sin Roc Gymreig' dros y blynyddoedd. Rhai'n fwy llwyddianus na'r lleill!

Twmffat, Anweledig, Mim Twm Llai, Gai Toms, Ffrisbi, Gwibdaith Hen Fran, Estella, Iwcs, Arwel Gruffydd, Twm Cetyn, Y Mistecs, Carreg Atab, Chwd Poeth, Y Frigad Dan, Rhech Atomig, Vates, Aeram....

 

Fedrwch chi ychwanegu at y rhestr?

Gyrwch sylwadau!

Mae'r Fainc Sglodion yn cwrdd nesa' ar Chwefror y 6ed am 7.30 yn y Ganolfan Gymdeithasol, pan fydd yr awdur JERRY HUNTER yn rhoi sgwrs.