Cymry America yn ymateb i Apêl y Tabernacl

Parhau â chyfres Cysylltiadau Dalgylch ‘Llafar Bro’ ac America, W. Arvon Roberts.

Yn Medi 1916, daeth llythyr i law oddiwrth Thomas R. Williams, Williamsburg, Iowa, ynghyd a rhodd o $10.

Capel Tabernacl -llun o FB Blaenau gyda chaniatâd Evans Ycart

Ganwyd T.R. Williams (1861-1939) ym Mlaenau Ffestiniog. Ymfudodd pan oedd yn wyth oed.  Ei rieni oedd William Williams (1937-1910) a Jane Thomas (g.1829). Yr oedd yn briod â Margaret, merch Mr a Mrs Henry J. Jones, Waunfawr, Arfon. Cyrhaeddodd teulu T.R. Carbondale, Pennsylfania, ac yna symudont i Olyphant, cyn ymsefydlu yn Williamsburg, Iowa yn 1870. Bu farw ei briod, Margaret, yn Medi 1916, yn 63 mlwydd oed. Ail-briododd â Margaret Roberts yn 1920. Collont ferch, Margaret Jane, 11 oed, ym Mehefin, 1932. (Diddorol nodi fod y Parch. Edward Joseph (1854-1919) a anwyd ym Mhant Llwyd, Blaenau Ffestiniog, yn weinidog yn Williamsburg, Iowa, yn 1889. Sefydliad amaethyddol Cymraeg a thiroedd rhagorol am gynhyrchu gwair a gwenith oedd Wiliamsburg. Ymysg y Cymry cyntaf yno oedd John J. Jones (1862), Robert W. Roberts (1866), David Roberts (1869) a William Williams (1869), y pedwar o Flaenau Ffestiniog.)

Llythyr T.R. Williams i R. Morris Williams:

Annwyl Frawd Williams,
Gan fy mod yn un o blant Ffestiniog, yr wyf yn anfon drafft o $10 i chwi at ddyled eglwys y Tabernacl. Cefais y fraint o gyfarfod y Parch R.R. Morris pan yn yr Hen Wlad rai blynyddoedd yn ôl.
Thomas R. Williams, Williamsburg.

Gyda’r $23 a dderbyniwyd eisoes daeth y swm yn $33. Parhawyd i apelio at unrhyw Gymro neu Gymraes a garai estyn eu cymorth i’r capel. Byddai pob rhodd yn cael eu cydnabod yn  ‘Y Drych’.

Llythyr arall a dderbyniwyd tua'r un pryd yn 1916, a llythyr Thomas R. Williams, oedd un Laura E. Jones, Rhode Island. Ganwyd Laura yn 1879 naill ai yn Ffestiniog neu Dolwyddelan. Ymfudodd i’r America yn 1894, talaith go ddieithr i unrhyw Gymro neu Gymraes. Cafodd waith fel morwyn ymysg cyfoethogion Rhode Island, yn nhŷ haf Elbridge Thomas Gerry (1837-1927), cyfreithiwr Livingston (1836-1920). Yr oedd Matilda yn wyres i Margaret Lewis (1780-1860), a hi oedd unig blentyn ac etifedd y Llywodraethwyr, Morgan Lewis (1754-1844), ail fab yr enwog Francis Lewis (1713-1802), Llandaf, un a arwyddodd y Datganiad o Annibyniaeth yn 1776.

Annwyl Syr,
Yr wyf yn anfon $6 at yr achos yn y Tabernacl, oddiwrth pedair o ferched Ffestiniog, ac un o Ddolwyddelan. Gobeithio y cewch swm sylweddol i’w anfon yno.
Laura E. Jones.

Cydnabyddwyd eisoes    $33
Drwy law Laura E. Jones, Newport, Rhode Island    $6
Cyfanswm    $39
---

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Chwefror 2019