Newyddion o Senedd Stiniog

Y Wynnes Cymunedol:
Mae gan unrhyw etholwr o ardal Ffestiniog yr hawl i annerch y Cyngor Tref am ddeng munud, ar ryw bwnc sydd ar agenda’r Cyngor. Fis Ionawr mi ddoth Gwenlli Evans a Nia Parri-Roberts o Ymgyrch y Wynnes i wneud hyn. Fel y bydd darllenwyr Llafar Bro yn gwybod, mae grŵp egnïol wedi dod at ei gilydd i feddiannu ac ailagor y Wynnes fel tafarn gymunedol. Maen nhw wrthi’n ysgrifennu cynllun busnes, yn chwilio am grantiau ac yn mynd ati i werthu cyfranddaliadau cymunedol. Mae’r pris gofyn ar gyfer yr eiddo’n uchel, £175,000, sydd yn bryder. Gwenlli Evans yw Cadeirydd y grŵp a Nia’n Is-gadeirydd ac mae 10 o bobl fel arfer yn mynychu’r cyfarfodydd. Mi ddiolchodd y Cyngor y grŵp am eu gwaith, gan gynnig cefnogaeth gref am y fenter. 

Ymchwilio sefyllfa’r Gymraeg yn y gymuned:
Fe glywodd y Cyngor gyflwyniad gan Brosiect Bro, sy’n gwneud astudiaeth am ddefnydd y Gymraeg yn y gymuned yn lleol. Mae’r gwaith yn cael ei lywio gan Brifysgol Rhydychen a Phrifysgol Ucheldiroedd yr Alban a’r Ynysoedd, yr ail oherwydd ei fod yn mynd i ymchwilio sefyllfa Gaeleg yr Alban hefyd. Mae’r tîm yn bwriadu galw mewn 250 o gartrefi’r ardal, allan o 800, gyda holiadur. 

Ceisiadau cynllunio:
Fe benderfynodd y Cyngor gefnogi cais cynllunio i alluogi Menter Nyth y Gigfrân i ddatblygu canolfan gymunedol yn yr Hen Lythyrdy ar y gornel yng nghanol Tanygrisiau. 

Fe wnaethon nhw hefyd cefnogi’r cais i ddatblygu Garej Bowydd, ar y sail y byddai’r cynlluniau yn gwella sefyllfa’r parcio yn yr ardal.*

Roedd y Cynghorwyr yn siomedig fod Cyngor Gwynedd yn cau’r gwasanaeth gofal dydd. Cytunwyd fod y sefyllfa yn siomedig tu hwnt. Fe fydd y Cyngor yn ysgrifennu at Gyngor Gwynedd i ofyn pam eu bod nhw wedi dewis cau’r gwasanaeth yma yn Ffestiniog. 

Cyffordd Allt Goch:
Derbyniwyd llythyr oddi wrth Gyngor Gwynedd am gyffordd Allt Goch lle mae’r B4391 i Lan Ffestiniog yn gadael yr A496 o Faentwrog i Flaenau Ffestiniog. Roedd nifer o drigolion wedi lleisio pryder am ddiogelwch y gyffordd hon. Roedd llythyr Gwynedd yn nodi fod yna 23 o ddamweiniau wedi cael eu cofrestru ar yr A496 rhwng Maentwrog a Blaenau Ffestiniog dros y deng mlynedd diwethaf, a fod Cyngor Gwynedd wedi rhoi dipyn o sylw i'r ffordd drwy gyflwyno nifer o ymyraethau yn y lleoliadau lle mae hanes o ddamweiniau. Ond roedd y llythyr yn nodi hefyd nad oedd yr un o’r damweiniau hyn wedi bod wrth y gyffordd arbennig hon. Cytunwyd i basio copi o’r llythyr at y rhai wedi cwyno am y gyffordd. 

Praesept y Cyngor Tref:
Mewn cyfarfod gwahanol yr wythnos cynt, cytunodd i Cyngor i gadw praesept y Cyngor ar bron yr un lefel â’r flwyddyn diwethaf. Nid yw’r Cyngor wedi llwyddo i wario’r holl arian oedd ym mhraesept y flwyddyn hon, er enghraifft trwy ddarparu parc sglefrio newydd. Ond cytunwyd i ddefnyddio’r tanwariant yma i ariannu hwn y flwyddyn nesaf, a hefyd i roi Ardal Chwarae Aml-Ddefnydd MUGA (Multi-Use Games Area) – yn y Parc. Mae’r Cyngor wedi llwyddo i gael grant £100,000 ar gyfer hwn.
Rory Francis
- - - - - - - - - - -

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Mawrth 2025

* Mae cywiriad i'r adran gynllunio yn rhifyn Mai 2025