Peldroed. 1968 - 1971

Ychydig o hanes y Bêl-droed yn y Blaenau. Parhau'r gyfres yng ngofal Vivian Parry Williams (Allan o gofnodion y diweddar Ernest Jones). 

1968-69
Dechreuodd tymor 1968-69 gyda'r newydd fod y clwb yn glir o ddyled a bod ychydig o gannoedd yn y banc ganddynt.  Bu gwelliant mawr yng nghyflwr y cae chwarae hefyd.

Tommy Lane oedd y rheolwr eto ar y cychwyn. Dyma dymor ymddangosiad cyntaf Peter Rowlands, un o Lerpwl, a ddaeth yn rheolwr llwyddianus dros ben yn ddiweddarach.  Unwaith eto, roedd gan Blaenau 41 o chwaraewyr wedi gwneud un neu fwy ymddangosiad, ac yr oeddynt yn cynnwys Heywood, Aspinall a Tate, gynt o Bwllheli.  Y brodyr John a Bobby Clarke a chwaraeodd amlaf yngyd ag Aspinall, Gallagher,  Stoddart ag Ellis Humphreys.

Bu cryn gyfnewidiadau yny tîm, ac fe ddychwelodd David Todd ar ôl ei gyfnod yn Awstralia, ond nid oedd ei hen gyd-flaenwyr, McNamara, Birch, Turner a Quinn ar gael, gyda'r canlyniad mai dim ond dwy gôl gafodd Todd yn ei 21 gêm gyda Stiniog y tro hwn. Gwelwyd Gerry Pierce yn gorffen fel ceidwad gôl, a Joe Devine yn cymryd ei le.

Yr oedd gan y Blaenau driawd o ymosodwyr anturus yn Chris Gallagher, Bob Clarke a John Clarke, a rhyngddynt hwy a Terry Burgin y bêl i'r rhwyd 98 o weithiau.  Sgoriodd y tîm gyfanrif o 127 dros y tymor ac roedd arwyddion bod tîm cryf ar fin ymddangos yn lliwiau y Blaenau.

Daeth y tîm yn ail yn y Gynghrair a chyrhaeddwyd rownd gyn-derfynol Cwpan y Gogledd a ffeinal Cwpan Cookson.  Chwaraewyd y ffeinal ddwywaith yn erbyn Bangor, gyda'r un canlyniad, 1-1. Gohiriwyd y ffeinal wedyn tan ddechrau tymor 1969-70.  Bangor a orfu bryd hynny 3-1.  Dim ond unwaith y methodd y Blaenau â sgorio drwy'r tymor.

Dim ond un chwaraewr lleol a welwyd, sef Billy Williams.  Yr oedd Queensferry yn y Gynghrair yn 1968-69.

   
* * * * * * * *
1969-70
Bu 1969-70 yn dymor prysur iawn i Stiniog.  Chwaraewyd 49 o gemau, yn cynnwys 17 o gemau cwpan.  Roedd y tymor hwn yn arbennig oherwydd i'r Blaenau, o'r diwedd gael hwyl go dda yng Nghwpan Cymru.

Cymerodd y cwpannau beth wmbredd o amser y clwb, mewn gwirionedd, a diau mai hynny a barodd iddynt fethu â bod yn y tri uchaf yn y Gynghrair, oherwydd ym mhrysurdeb diwedd y tymor collasant y ffordd yn llwyr yn eu gemau Cynghrair gan golli deuddeg pwynt a hwythau yn ffefrynnau am y bencampwriaeth.

Enillwyd Cwpan Cookson drwy guro Coleg y Brifysgol, clwb tref Bangor, Bethesda a Chei Connah.  Chris Gallagher oedd y prif sgoriwr gyda 31 gôl.  Sgorwyr eraill oedd Paul Lloyd (28) Graham Griffiths (20).  Mab oedd Graham i Jack Griffiths a chwaraeai i'r Blaenau adeg y brodyr Cole, Wrecsam.  Ef, a Graham Jones, Peter Rowlands, Bob a John Clarke, Peter Jackson a Joe Devine a chwaraeodd fwyaf o gemau.

Enillwyr Cwpan Cookson. Llun o wefan Stiniog[dot]com

Tîm lleol a chwaraeodd un gêm oedd Elwyn Morris, Glyn Jones, Keith Owen, Billy Lloyd Williams, Gwyn Roberts, David Emlyn Griffiths, Richard Elwyn Jones, David Benjamin Williams, Gareth Roberts a Herbert Jones.

Ennill yn erbyn y Rhyl a wnaethant, ond roedd hi'n rhy hwyr i ennill y bencampwriaeth.  Chwaraewyd pedair gêm o fewn pedwar diwrnod ar ddiwedd y tymor.

1970-71
Tîm annhebyg o guro y Blaenau yn 1970-71 oedd y Bermo, ond dyna a wnaethant yn y gêm gyn-derfynol Cwpan y Gogledd ym Mhorthmadog.

Yng Nghwpan Cymru, trechwyd Stiniog eto gan Groesoswallt wedi i'r Blaenau guro Llandudno a Brymbo.

Am y tro cyntaf, ymunodd y clwb yng nghystadleuaeth Tlws Cymdeithas Peldroed Lloegr, ond curwyd hwy gartref gan Gei Connah.

Roedd tri chyfnod pwysig i Stiniog yn y tymor hwn.  Gwnaethant yn dda yn y 19 gêm gyntaf drwy ennill 14 ohonynt, ond difethwyd y cychwyn da drwy gael dim ond un fuddugoliaeth yn y 19 gêm nesaf.  Yna collwyd pwyntiau pwysig tua'r Pasg i ddifetha eu siawns i ennill y bencampwriaeth.

Tua'r adeg hynny y gorffennodd Tommy Lane fel rheolwr y tîm.  Aeth Queensferry allan o'r Gynghrair cyn dechrau 1970-71.  Enwau yn llyfrau y tymor oedd Eddie Folksman, Joe Duncan, Jim Robinson, Alan Sumner a Whelan.  Sumner (30 gôl) oedd y prif sgoriwr.  Ni chollodd Peter Jackson yr un gêm.
----------------

Mae rhan gyntaf yr hanes y tro hwn yn unigryw i wefan Llafar Bro gan nad ydi'r bennod wedi ymddangos yn y papur: bu bwlch yn y gyfres yng ngwanwyn 2006. Ymddangosodd yr ail hanner ddeg mlynedd union yn ôl, yn rhifyn Mai 2006.
Dilynwch y gyfres efo'r ddolen isod, neu yn y Cwmwl Geiriau ar y dde.