Stolpia -Hen Dimau Pêl-droed y Fro

Bum yn ceisio cofio enwau rhai o’r hen dimau pêl droed lleol yn ddiweddar, ond roedd amryw wedi mynd o’m cof. O ganlyniad, edrychais ar restr yr oeddwn wedi ei wneud ychydig flynyddoedd yn ôl. Dyma rai ohonynt, ar wahân i dim pêl droed Blaenau ei hun:

Black Stars, Blue Boys, Celts, Comrades, Dixie Eleven, Dixie Kids, Granville Rovers, Happy Eleven, Maenofferen Rangers, Manod Swifts, Manod Villa, Moelwyn Rangers, Offeren City, Rhiw Corinthians, Rhiw Institute, Rhiw United, Tanygrisiau, Thursday FC, Ystradau Celts.

Er fy mod wedi chwarae cryn dipyn o bêl droed pan oeddwn yn hogyn a chael hwyl efo hen hogiau’r Rhiw, ni fum yn fawr o beldroediwr. Y mae Cian, fy ŵyr yn gallu trin y bêl yn llawer gwell nas gallwn i pan oeddwn ei oed. 

Bu amryw o gaeau pêl droed yn y Blaenau tros y blynyddoedd, ac rwyf wedi sôn am Haygarth Park yng Nglan y Pwll o’r blaen. Cofiaf fy mam yn dweud wrthyf bod taid wedi bod yn chwarae yng nghae Holland Park -na nid yn Llundain- ond mewn cae sydd wedi diflannu o dan rwbel Domen Fawr, Chwarel Oakeley ers blynyddoedd bellach. 

Roedd gennym ninnau, hogiau Rhiw a Glan y Pwll gae o fath yng ngodre’r Domen Fawr yn yr 1950au, ac os y chwaraeid yno ar ddyddiau gwyliau ysgol, a’r chwarel yn gweithio, byddai’n rhaid inni fod yn wyliadwrus rhag ofn i garreg fawr dreiglo i lawr i’r cae ar ôl tipio o ben y domen. Cofiaf un achlysur pan wnaeth carreg fawr dreiglo i lawr a phob un ohonom yn galw ar y goli yn y pen agosaf i’r domen i’w heglu hi oddi yno nerth ei garnau. Rhyw gaeau digon pethma oedd gennym yr adeg honno, dau ohonynt yn ochr Afon Barlwyd, ac yno byddai’r bêl yn aml iawn!

Dyma un neu ddau o ganlyniadau gemau o’r gorffennol a godais o hen bapurau:

Bu gêm gartref gyfeillgar rhwng tîm Blaenau a Llanrwst ar un o gaeau’r ardal ym mis Ionawr 1898, ac yn ôl yr adroddiad yn y Towyn on Sea a Merioneth County Times, prif chwaraewyr y Blaenau oedd y rhai canlynol gyda’r cyfenwau Thomas, Barlow a Hughes. Bechod nad oedd eu henwau cyntaf ar gael ynte! Beth bynnag, y sgôr ar ddiwedd y gêm oedd Blaenau 5 - Llanrwst 1. 

Yn dilyn ceir cipolwg  ar rai gemau gan y gwahanol dimau lleol:

Ebrill 1908 – St David’s Guild - 1  … Manod Swifts - 0
Mai 1929 - Tanygrisiau - 2 ... Cricieth - 0
Ebrill 1932- Bethesda Victoria - 6…. Offeren City - 0 
Mehefin 1992 – Gêm a chwaraewyd yn y cystadlaethau Rhyng-Chwarelyddol (Inter Quarries) Dam Busters (Pwerdy Tanygrisiau)  3  …  All Stars Porthmadog 2
Tybed pwy oedd yn nhîm y Pwerdy?

Rwyf wedi gweld dau lun o chwaraewyr o’r flwyddyn 1927/28 pan oedd tîm pêl-droed Blaenau Ffestiniog yn enillwyr y gwpan a’r gynghrair, ond yr unig un rwyf yn ei adnabod ynddynt yw’r diweddar Glyn Bryfdir Jones sy’n eistedd ar y dde eithaf. Tybed pwy all enwi rhai o’r gweddill? 

O.N. – Roedd Tecwyn yn holi am yr enw cae Haygarth. Credaf imi roi esboniad amdano yn Llafar Bro yn 2022. Beth bynnag, dyma air pellach amdano oddi wrth Nia Williams (Glanypwll Villa gynt) - wedi ei godi o weithredoedd 4 Tai’n Foel, Glanypwll, ac ewyllys Richard Parry, Llwyn Ynn, Sir Ddinbych yn 1834, sef cyn berchennog stad Glanypwll. 

Trosglwyddwyd y stad i’w nai y Cyrnol Haygarth (1820-1911), ac yna i’w frawd y Canon Henry William Haygarth (1821-1902), Ficer Wimbledon a chanon anrhydeddus Eglwys Gadeiriol Rochester.  Daeth y stad yn ôl drachefn i’w frawd y Cyrnol. Tua 1913 aeth y stad ar werth.

Dyma lun unwaith eto o Haygarth Park yn ei ogoniant. 

- - - - - - -

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Mehefin 2025

CYFRES Pêl-droed yn y Blaenau 

Hiraeth Neifion

Simon Chandler yn cyflwyno ei nofel newydd -darn o rifyn Mehefin 2025

Er bod y stori hon wedi’i hadrodd o’r blaen yn y papur bro penigamp hwn, gwiw ei hailadrodd, rydw i’n credu, a hithau’n wyrth. Sut all tref yng Nghymru droi bywyd Sais anoleuedig ben i waered o fewn hanner awr a’i drawsffurfio’n Gymro yn ei galon? 

Wn i ddim. Ond, wrth gwrs, nid yw Blaenau Ffestiniog yn unrhyw dref, ond yn hytrach yn un hudol. Oni bai am ymweliad â cheudyllau llechi Llechwedd un prynhawn bron i chwarter canrif yn ôl, fyddwn i byth wedi dysgu Cymraeg nac ysgrifennu nofel mewn unrhyw iaith. Yn anad dim, fyddwn i byth wedi darganfod pwy ydw i go iawn. Y Blaenau sy’n gyfrifol am hynny oll, a llawer mwy. Y Blaenau a phobl arbennig ei bro sydd wedi trawsnewid fy hunaniaeth ac ehangu fy ngolwg ar y byd, a hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i dalu teyrnged yn enwedig i Llinos Griffin, Steffan ab Owain, Vivian Parry Williams, ac Iwan Morgan am eu cymorth anhepgor a’u hysbrydoliaeth lwyr.

Ar ôl cael fy nghyfareddu yn yr hen weithfeydd gan recordiadau sain tanddaearol a oedd yn llawn straeon am chwarelwyr diwylliedig y bedwaredd ganrif ar bymtheg, eu bywydau, eu diwylliant ac (wrth gwrs) eu hiaith, cefais fy ysgogi’n syth i ysgrifennu nofel am hynt a helynt chwarelwr ifanc o Fro Ffestiniog sy’n symud i Berlin yn y 1920au hwyr, a’r nofel honno, Hiraeth Neifion, a gafodd ei chyhoeddi gan Wasg Carreg Gwalch ym mis Mai.

Pam Berlin? Wel, roedd hi’n glir i mi yn 2001 na fyddai gen i obaith mul o ysgrifennu nofel ddilys nac argyhoeddiadol wedi’i gosod yng Nghymru gyda chymeriadau Cymreig. Roeddwn i’n llawer rhy anwybodus. Ond, er nad oeddwn i’n gallu siarad gair o Gymraeg ar y pryd, roeddwn i’n siaradwr Almaeneg yn barod, a finnau’n meddwl tybed a fyddai’n gyfuniad difyr i briodi Cymru â’r Almaen.  

Yn fy nofel gyntaf, Llygad Dieithryn, fe ddaeth Almaenes i Flaenau Ffestiniog a syrthio mewn cariad â hi. Yn Hiraeth Neifion, fodd bynnag, mae hogyn lleol yn mynd â’r dref gydag ef i’r Almaen. Nofel am Gymro oddi cartref yw hi felly, ond mae’r Blaenau’r un mor bwysig yn yr ail nofel ag yr oedd hi yn yr un gyntaf, er bod y rhan fwyaf o’i golygfeydd wedi’u gosod yn Berlin. 

A chofiwch na fyddai’r nofel yn bodoli oni bai am y dref, o ystyried mai’r dref a roddodd enedigaeth iddi. Ond mae llwyfan Hiraeth Neifion yn llawer ehangach oherwydd bod hanes tair gwlad (yn hytrach na dwy) sydd wrth ei gwraidd: sef Cymru, yr Almaen a’r Unol Daleithiau.

Nid oedd gen i unrhyw glem yn 2001 sut y gallai prif gymeriad y nofel, Ifan (y labrwr ifanc o Dalywaenydd), gyrraedd Berlin, na pha beth y byddai’n ei wneud yno ar ôl iddo gyrraedd. Hefyd, roedd Blaenau Ffestiniog wedi gwneud argraff fawr arnaf o’r eiliad gyntaf, ac roeddwn i’n gwybod na fyddai Ifan wedi gadael y dref dan amgylchiadau arferol. Na fyddai: byddai wedi bod angen rhywbeth eithriadol i’w wthio allan, a pherthynas afiach gyda’i dad oedd hwnnw. 

Ar ôl ychydig, daeth yn glir i mi mai pianydd dawnus oedd Ifan: un oedd yn arfer cyfeilio i gantorion mewn eisteddfodau lleol, ond a oedd wedi cael ei swyno gan glywed jazz ar y radio. Mae gynnon ni i gyd ein breuddwydion, ac roedd gan Ifan (fel ei hanner brawd, Ieuan, sy’n aros yn Nhalywaenydd yn y nofel ar ôl i Ifan adael) freuddwyd i ddod yn bianydd jazz, er nad oedd hynny’n ymddangos o fewn ei gyrraedd ar y pryd.

Ta waeth, ar ôl i Ifan gael ei orfodi i ffoi tua diwedd 1926, mae’n penderfynu mentro’i lwc yn Llundain. Yn hynny o beth, er i mi gael fy swyno gan Chwarel Llechwedd a’r holl gysyniad o eisteddfodau lleol yn y caban, natur ddiwylliedig y chwarelwyr a’u cymuned glòs, roedd hi’n amlwg o’r cychwyn cyntaf (hyd yn oed i dwrist di-glem fel yr roeddwn i yn 2001) i fywydau’r chwarelwyr fod yn rhai caled a pheryglus. Felly, doeddwn i ddim am ramanteiddio’u bywydau nhw na gwadu’r posibiliad y gallai cyfle i ddianc fod wedi apelio at rai.  

Beth bynnag, ar ôl sbel yn gweithio yng nghegin y Kit-Kat Club yn yr Haymarket (ger Piccadilly Circus yng nghanol Llundain), dyma’r rheolwr yn sylwi ar ddoniau cerddorol Ifan ac yn ei ddyrchafu’n bianydd band preswyl y clwb. Wedyn, mae’r hogyn yn lwcus hefyd i gael hogi’i grefft gan ddysgu oddi wrth lwyth o gerddorion Americanaidd du a oedd wedi croesi'r Iwerydd er mwyn cael eu cyflogi i chwarae yn y gwestai mawrion fel y Savoy. Yn y pen draw, mae Ifan yn cael ei ddarganfod gan gymeriad eponymaidd y nofel, yr Almaenwr, Neifion, sy’n ei wahodd i gael clyweliad gyda’i fand jazz yn Berlin: band sy’n gyfuniad o gerddorion du a gwyn, Americanaidd ac Ewropeaidd.  

Yn Berlin, mae Ifan yn syrthio mewn cariad â chantores y band, ond mae eu perthynas nhw (yn ogystal â natur hil gymysg y band) yn dân ar groen un o swyddogion ifainc yr SS. A fydd cysgod hir yr Ail Ryfel Byd yn llwyddo i chwalu eu dyfodol disglair? Dyna'r cwestiwn mawr. Ond, er mwyn darganfod yr ateb, bydd yn rhaid i chi ddarllen y nofel, mae gen i ofn!

Er bod Ifan gannoedd o filltiroedd i ffwrdd o dref ei febyd, mae Stiniog yn ei feddyliau ac yn ei galon trwy’r amser. Nid yw’n colli’i hunaniaeth nac yn anghofio’i wreiddiau. Trwy gydol y nofel, mae’n sôn wrth sawl un am ei gariad tuag at y Gymraeg a’i diwylliant, ac am ei hoffter o’i fro a’i phobl. Yn wir, mae’r ddihareb ‘Gorau Cymro, Cymro oddi cartref’ yn gwbl addas ar ei gyfer.

Mae cael cyhoeddi Hiraeth Neifion o’r diwedd yn freuddwyd wedi’i gwireddu ac, wrth gwrs, Blaenau Ffestiniog yw’r unig le yn y byd y gellid ei lansio. Hoffwn ddiolch o galon i Elin Angharad am ganiatáu i ni gynnal y lansiad yn Siop Lyfrau’r Hen Bost [hanes i ddilyn, gol.]

Byddai’n golygu cymaint i mi petaech chi’n ystyried cefnogi’r digwyddiad, prynu copi o’r nofel a’i darllen.

Tyfu Gyda’n Gilydd

Lle i Goed, Natur a Chymuned 

Darn a ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Mehefin 2025 

Ar safle tawel ym Mro Ffestiniog mae rhywbeth arbennig yn tyfu - ac nid coed yn unig. Mae meithrinfa goed gymunedol, perllan aml-gnwd, a gardd fywyd gwyllt bach yn helpu’r gymuned i fynd i’r afael â heriau natur a hinsawdd mewn ffordd leol a chadarnhaol.

Cafodd y feithrinfa ei sefydlu’r gaeaf diwethaf ac erbyn hyn gallwn dyfu 1,500 o goed brodorol – llawer ohonynt o hadau a gasglwyd yn lleol gydag ysgolion a gwirfoddolwyr. Mae’r coed hyn wedi’u haddasu’n well i hinsawdd ac amodau'r ardal, ac maen nhw’n cefnogi’r amgylchedd lleol yn fwy effeithiol na choed a fewn-forwyd.  Bydd y coed yn cael eu plannu'n lleol, neu'n cael eu rhoi i unrhyw un sydd eisiau plannu coeden eu hunain.

Diolch i grant gan Bartneriaeth Natur Eryri, mae cynhwysydd cludo wedi’i drawsnewid yn ddiweddar yn sied botio ac yn lloches i staff a gwirfoddolwyr — gan ein galluogi i fod yn bresennol ar y safle drwy’r flwyddyn ac i gynnal gweithgareddau beth bynnag y tywydd.

Gerllaw mae perllan sy’n wahanol iawn i randir traddodiadol - dim rhesi taclus na lleiniau unigol yma. Yn hytrach, mae’r lle’n tyfu mewn ffordd anffurfiol ac adfywiol, gan gyfuno coed ffrwythau, perlysiau, ffrwythau meddal, llysiau lluosflwydd a phlanhigion a pherlysiau meddygol, mewn patrwm naturiol sy’n efelychu natur. Mae’n brosiect tymor hir, ond dros amser bydd y berllan yn dod yn fwy hunangynhaliol, gan gefnogi bioamrywiaeth a darparu bwyd, cysgod a harddwch i’r gymuned.

Mae’r ardal fywyd gwyllt sy’n cysylltu’r lleoedd hyn eisoes yn llawn adar, gwenyn, gloÿnnod byw, gweision neidr a llyffantod - yn fan lloches i natur ac yn le heddychlon i bobl ddod i fwynhau.   Mae’r ddôl flodau gwyllt ar ei gorau ym misoedd Mehefin a Gorffennaf, yn llawn blodau brodorol fel carpiog y gors, llygad llo mawr, crib y pannwr, milddail, cribell felen a llawer mwy.

Mae’r prosiect yn dangos sut gall cymunedau gymryd camau syml a chynaliadwy i adfer natur, diogelu rhywogaethau brodorol a byw mewn modd mwy ysgafn ar y tir.

Mae’r ardd wedi’i lleoli tu ôl i res Cambrian, Tanygrisiau, LL41 3RT, gyda ddigon o le i barcio os ydych chi'n teithio mewn car.  Mae ar agor trwy’r flwyddyn ac mae croeso i bawb — naill ai i gymryd rhan neu i fwynhau tawelwch.

Hoffech chi weld y feithrinfa? Byddem wrth ein bodd dangos y lle i chi– cysylltwch â ni!  meg@drefwerdd.cymru  01766 830 082

Bro a Byd Sel

Ar Ddydd Llun Gŵyl y Banc diwedd Mai yn Neuadd Llan Ffestiniog, cynhaliwyd diwrnod o sgyrsiau i ddathlu a chofio bywyd yr hynod Sel Williams. Er y tywydd gwael, roedd hi’n braf gweld y Neuadd dan ei sang, gyda mwy a mwy o gadeiriau yn gorfod cael eu tynnu allan wrth i fwy o bobl ddod i wrando ar yr hanesion.

O dan arweiniad Robat Idris, cafodd y diwrnod ei rannu i mewn i 4 sesiwn oedd yn cwmpasu gwaddol Sel, sef Bro, Cymru, Rhyngwladol ac Addysg. 

Yn gyntaf, cafwyd cyflwyniad gan Gwenlli Evans a Ceri Cunnington ar gyfraniad enfawr Sel i ddechreuad Cwmni Bro Ffestiniog, cyn symud ymlaen i’w gyfraniad ar lefel genedlaethol, gydag Angharad Tomos yn rhoi teyrnged arbennig iddo wrth drafod eu cyfeillgarwch a’i gefnogaeth i Gymdeithas yr Iaith. 

Cafwyd hefyd sgyrsiau difyr gan Leanne Wood (cyn arweinydd Plaid Cymru) a Beth Winter (cyn Aelod Seneddol Llafur dros Gwm Cynon yn San Steffan) am eu profiad o weithio gyda Sel i geisio datblygu rhaglen debyg yn y Cymoedd i’r hyn y mae Cwmni Bro yn ei gyflawni.

Yn dilyn cinio yn Y Pengwern, cafwyd dwy sesiwn arall gyda dau o gyfeillion Sel - Huw Jones yn trafod y teithiau rhyngwladol y buodd arnynt yng nghwmni Sel, yn bennaf i wlad Ciwba, ble bu Sel o help mawr i sefydlu Cyfeillion Cymru Ciwba ac un o Gymru Ciwba a gyflwynodd gân o waith Ewan MacColl am y Chwyldro yng Nghiwba yn 1959.

 

I gloi’r diwrnod cofiadwy hwn, cafwyd sesiwn gyda 4 o bobl a fu dan ddylanwad Sel o’i gyfnod yn y byd Addysg. Yn eu mysg oedd Shan Ashton, un a gydweithiodd â Sel yn y Coleg Normal a Phrifysgol Bangor am sawl blwyddyn.  Cafwyd storïau lu am eu cyfnod yn gweithio gyda’i gilydd, gyda’r gynulleidfa yn eu dyblau. 

Roedd yn ddiweddglo perffaith i ddiwrnod arbennig yn cloriannu cyfraniad gŵr arbennig i’w gymuned a’i wlad.
Rhydian Morgan
- - - - - -

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Mehefin 2025

 

Llwyddiannau Eisteddfodol!

CADAIR PANTYFEDWEN 

Llongyfarchiadau gwresog iawn i Iwan Morgan, awdur ein colofn fisol ‘Rhod y Rhigymwr’ - a golygydd rhifynnau Mai a Mehefin o Llafar - ar ei lwyddiant arbennig yn ennill cystadleuaeth y Gadair yn eisteddfod fawr Pontrhydfendigaid eleni. 

‘Ynys’ oedd y testun a dewis Iwan fu llunio cyfres o gerddi yn hel atgofion - y dwys a’r digri - am ei ymweliadau â’r Ynys Werdd, a hynny dros sawl blwyddyn bellach, a’r cymeriadau hynod y bu iddo fo a’i gyfeillion eu cwarfod yno. Dyma fel mae’n cychwyn -

     Ynys Werdd y gerdd a’r gân,
     hi yw’n nefoedd a’n hafan,
     Yno dychwelwn ninnau – at griw ffraeth
     a miri odiaeth hen gymeriadau. 

 

Mae Iwan yn cynganeddu’n hynod o rwydd a llithrig; hyd yn oed yr enwau Gwyddelig! Fel ag yn y llinell hon, er enghraifft -‘Am Dun Laoghaire o Gaergybi ar gwch’  - a derbyniodd glod haeddiannol am ei gamp gan y prifardd Twm Morys yn y feirniadaeth o’r llwyfan! Does ond gobeithio y caiff darllenwyr Llafar Bro gyfle buan i ddarllen mwy na’r pigion byr sydd yma. 

Iwan hefyd a enillodd gystadleuaeth yr englyn, ar y testun ‘Cwrdd Gweddi’, a dwi’n cymryd yr hyfrdra o ddyfynnu hwnnw’n ogystal –

Yn wylaidd, ymdawelu - yma wnawn
Mewn hwyl i gysylltu,
A deialwn yn deulu
I alw’n Tad ar lein y Tŷ.

Ia, tipyn o gamp!
Geraint Vaughan Jones
- - - - - - - 

Dyma ddarn byr o golofn Rhod y Rhigymwr, gan Iwan, yn yr un rhifyn:

Y tro dwytha i mi gystadlu am gadair eisteddfodol oedd union ddeugain mlynedd yn ôl. Dyna pryd y llwyddais i ennill cadair hardd Eisteddfod Talsarnau - cadair a wnaed gan y crefftwr lleol Mike Rayner, oedd yn athro Gwaith Coed yn Ysgol Dyffryn Conwy, Llanrwst.  Roedd gen i ryw ddeuddeg o gadeiriau ar y pryd - ac yn eu plith dair o rai esmwyth. Roedd ein dau fab hynaf, Aled ac Eilir yn fychan, ac fe gawson nhw bleser mawr o ddefnyddio’r cadeiriau esmwyth fel trampolinau. Buan y bu’n rhaid gwneud i ffwrdd â’r rheiny gan nad oedden nhw’n ddigon cryf i ddal neidio cyson dau hogyn egnïol. Dyna’r pryd y rhois Alwena ei throed i lawr:
“Paid â mynd i drafferth i geisio ennill mwy o gadeirie wir! Does na ddim lle i fwy’n y tŷ! Os bydd eisteddfod yn cynnig bwrdd yn wobr - wel, dos amdano!”

- - - - - - - - 
 

TLWS YR IFANC EISTEDDFOD MÔN
Mae’n fraint eto’r mis yma cael llongyfarch y ferch ifanc amryddawn o Drawsfynydd - Elain Rhys Iorwerth. Ei champ lenyddol ddiweddara oedd ennill Tlws yr Ifanc yn Eisteddfod Môn, Bro Seiriol a gynhaliwyd yn ddiweddar. 

Y dasg a osodwyd i’r llenorion ifanc oedd cyflwyno dau ddarn o waith creadigol yn cynnwys y ffurfiau canlynol - stori fer, dyddiadur, cerdd, portread, monolog, ymson neu bennod gyntaf o nofel.

Dyma ddwedodd y beirniad, Nia Haf, wrth ddyfarnu’r Tlws i  Elain am y ddau ddarn llenyddol a gyflwynodd i’r gystadleuaeth - Byw yn y Gorffennol a Llanw:

‘Dyma dwi am eu gwobrwyo yma - storïau sy’n teimlo fel ffrind yn siarad hefo fi, storïau go iawn, yn iaith pob dydd pobl arbennig ein hardal ni. Yng nghasgliad Myfi Aran dwi’n teimlo’r bywyd go iawn ‘na, yr awch i rannu syniadau go iawn am y byd hefo fi, a mae’r ddawn o wneud hyn, yn fy marn i, yn cyffwrdd yn fwy nag unrhyw stori ffantasi gymhleth’. 

Yn ogystal â llenydda, mae Elain wedi ennill nifer fawr o wobrau fel cantores hefyd. Mae hi bellach yn adnabyddus yn genedlaethol fel cerdd dantiwr, cyflwynydd caneuon gwerin a chaneuon allan o sioeau cerdd. Hi hefyd ydy prif leisydd y grŵp ‘Mynadd’. 
Rhydian Morgan

- - - - - - -
ANRHYDEDDAU’R ORSEDD, WRECSAM
 Llafar Bro Mehefin ar fin mynd i’r cysodydd, cyhoeddwyd Anrhydeddau’r Orsedd 2025. Bydd dau sy’n gysylltiedig â’r ardal yn cael eu hurddo yn Eisteddfod Genedlaethol Wrecsam ddechrau Awst. 

Dyma fel y cyflwynir nhw ar wefan Cymru Fyw:

 Y wisg werdd i Rhys Cell

“Does neb fel Rhys Roberts, Blaenau Ffestiniog am hyrwyddo ac atgyfnerthu'r celfyddydau ymysg pobl ifanc yn ei gymuned leol. Mae'r plant sy'n dod drwy raglenni Rhys yn cael eu hymbweru i deimlo balchder yn eu bro, ac mae'n cynnig cefnogaeth a chyfeiriad iddynt – ac yn credu yn eu potensial nhw. Mae hefyd yn aelod o'r band, Anweledig, sydd wedi ail-ffurfio i chwarae yn yr Eisteddfod eleni”.

Y wisg las i Llinos Gwefus

“Does neb wedi gwneud mwy i gefnogi cymunedau Croesor, Llanfrothen a Phenrhyndeudraeth na Llinos Griffin. Hi hefyd oedd yn gyfrifol am greu Hwb Croesor, sydd bellach yn grŵp o dros 30 o wirfoddolwyr, ac mae hi hefyd yn athrawes Gymraeg uchel ei pharch sy'n ysbrydoli ei dysgwyr gan sicrhau eu bod yn credu fod ganddynt gyfraniad gwerthfawr i'w wneud i'r Gymraeg a'n diwylliant”. 

Llongyfarchiadau gwresog i’r ddau! Haeddiannol iawn yn wir!