Baiaia!

Adolygiad CD Newydd Gai Toms gan Hefin Wyn Jones

Fel rhywun sydd wedi dilyn gyrfa Gai Toms ers ei ddyddiau yn Anweledig, braf iawn oedd mynychu lansiad ei CD diweddaraf “Baiaia” yn Siop yr Hen Bost ar bnawn Gwener olaf Gorffennaf.

Esboniodd Gai fod y 10 cân newydd ar y CD wedi eu cyfansoddi mewn cyfnod o ddau fis yn ystod haf 2022, ac er ei fod wedi cyfansoddi set o ganeuon yn ystod y cyfnod clo covid, y caneuon diweddaraf y dewisodd eu recordio gyntaf.

Chwith- clawr yr albym. Dde- Gai yn lansio'r CD; llun Paul W

Yn ymuno efo Gai ar y CD mae’r ffyddlon Euron “Jôs” Jones (gitâr flaen) sydd wedi bod yn y band efo Gai ers y cychwyn, Nicolas Davalan (gitas fâs) o Ddinas Mawddwy ond sydd â’i wreiddiau yn Llydaw, Dion Evans-Hughes (drymiau), chwaer Gai, Elaine Thomas Gelling (lleisiau cefndir), Steffan Harri (lleisiau Cefndir), Einir Humphreys (leisiau Cefndir ar drac 5), Aled Wyn Hughes (bâs ar drac 5) yn ogystal a nifer o gyfeillion Gai sy’n canu lleisiau cefndir ar trac 9.

Y Berllan yw’r gân gyntaf ar y CD, ac mae’n procio’r gwrandawr i feddwl beth all fod yr “ochr draw” i’r sefyllfa bresennol, rhaid cicio’r waliau os am greu gwell dydodol.

Yn yr ail gân Agorydd mae Gai yn chwarae ar un o eiriau yr hen chwarelwyr i ddisgrifio agorydd i brofiadau newydd sy’n ein disgwyl, dim ond i ni fentro. 

Y drydedd gân ydy Melys Gybolfa ac yn hon mae Gai yn ein gwâdd i mewn, mae croeso i bawb ddatgan eu barn, boed ar y chwith neu ar y dde, y rhai sy’n credu’n gryf a’r rhai sydd â dim barn o gwbl, gan greu y Melys Gybolfa!

Yn Mwg mae Gai yn adleisio profiadau llawer un ohonom sy’n ceisio cael trefn ar bethau yn ein bywydau, mae’r drydydd pennill yn adrodd

“Mae’n anodd – lluchio hen bethau, mae’n anodd – taflu hen luniau.
Mae’n anodd – ffarwelio’r gorffennol, wrth symud i’r dyfodol – Mwg!”

Yn y bumed gân, pan mae’r domen yn cau amdano, mae Gai yn dianc i awyr agored Pen Llŷn, lle mae’n ymgolli yn nhirwedd y tywod melyn, Swnt Enlli a gwynt y môr, ond er hyn mae’n yn cael ei wylltio gan y sefyllfa yno, a Chymru benbaladr; a oes gobaith i’w weddi dros y capeli sydd ar werth?

Yn Neidia mae Gai yn ein gwâdd i fynd ar goll oddiwrth y byd ohoni lle mae cyfalafiaeth hurt yn gyrru ein bywydau – “Mae na rwbath gwell, rwbath gwell na hyn”

Mae’r seithfed gân Chwedlau yn Ein Fflachlwch yn edrych nôl ar ein straeon prydferth llawn dirgelwch, ond yn ein byd llawn teclynnau ni heddiw, a oes chwedlau newydd yn cael eu creu? Mae o gyd o fewn ein gallu!

“Hêd, hêd, hêd” Rhaid credu yn ein gallu, gwna dy orau, ac os wyt i lawr – cwyd i fyny – hêd!
Y nawfed gân ydy Gwlad yn Ein Pennau ac yn hon mae Gai yn sôn am “System sy’n tagu’r galon lon”, mae’n rhaid troi’r dychymyg yn wir, ac yn ein procio drwy ofyn y cwestiynau, a oes gormod o apathi, ydy’r newyddion yn ein twyllo, yda ni am agor y drws yn lle derbyn y status quo, a dianc i’r dyfodol?

A dyna gyrraedd y gân olaf Baiaia. Ond be ydy Baiaia? Ydy Gai wedi bathu gair newydd? Ai gair newydd am hyder, neu air newydd am ffarwelio? Mi adawa’ i chi benderfynu eich hunain.

Rhaid i mi gyfaddef, fel arfer, gwrandawr cerddoriaeth ydwyf yn bennaf ond wrth wrando ar y caneuon dwi’n cael fy sugno fwyfwy tua’r geiriau, ac mae hyn yn glod i Gai. Teimlaf fod Baiaia yn wahanol i’w albwm diwethaf ‘Orig’, yn fwy personol i Gai gan bwyso mwy ar ei brofiadau diweddar, ac fel yr esboniodd yn y lansiad: mae nifer o’r caneuon yn dilyn yr un themau oherwydd eu bod wedi eu cyfansoddi mor agos i’w gilydd, ond er hyn, mae’r dehongliad i fyny i’r gwrandawr.

Mae nifer o ganeuon yn sefyll allan ar y CD, yn bersonol: Y Berllan, Agorydd, Melys Gybolfa, Pen Llŷn, Chwedlau yn y Fflachlwch, Hêd, hêd, hêd, a Gwlad yn Ein Pennau yw’r ffefrynnau, ac mae’r caneuon yn tyfu ar rhywun wrth eu gwrando; Rwy’n hoff iawn o’r lleisiau cefndir ar ddiwedd Gwlad yn ein Pennau. Ar ôl gwrando lawer gwaith ar y CD dwi’n credu ei bod yn haeddu sgôr o 8 allan o 10.
Gobeithiaf yn fawr y bydd Gai yn cael cyfle i recordio’r caneuon a gyfansoddodd yn ystod y cyfnod clo cofid, ond am y tro fe hoffwn ddiolch iddo am roi Baiaia i ni – BAIAIA!
- - - - - - - - -

Ymddangosodd yn rhifyn Medi 2023