Cadi ym Mhatagonia

Dyfarnwyd Ysgoloriaeth Patagonia Cyngor Tref Ffestiniog i Cadi Dafydd eleni ac am dair wythnos ym mis Awst bu draw ym Mhatagonia ac yn cryfhau'r berthynas sydd eisoes yn bodoli rhwng tref Rawson (sef gefeilldref y Blaenau ym Mhatagonia) ac yn creu a magu perthnasau newydd trwy ei hymweliad. 

Mae Cadi yn newyddiadurwraig sy’n cyfrannu erthyglau ardderchog yng nghylchgrawn Golwg bob wythnos ac yn naturiol roedd ei diddordeb mewn magu cysylltiadau yn y byd hwnnw yn Rawson. Mae’r sawl sydd wedi ennill yr ysgoloriaeth hon wedi ymhél a magu cysylltiadau mewn nifer o feysydd ond dyma’r tro cyntaf i enillydd fentro i’r byd newyddiadurol. 

Cyfarfu Cadi a Donald Thomas a fu'n gweithio ar bapur yr El Regional gan ddilyn ôl troed ei dad yn y maes. Bu ei dad yn gweithio i’r papur Cymraeg Y Drafod ym Mhatagonia ac fe’i derbyniwyd i Orsedd y Beirdd ym 1951. 

 

Bu'n cymryd rhan yn yr Arddangosfa 'Chwarelwyr a’u diwylliant yn y diaspora Cymreig’. Mae’r arddangosfa yn olrhain dylanwad y saer maen yn y gymdeithas Gymreig yn Chubut. Cafwyd perfformiadau o gerddoriaeth Gymreig yn ogystal

Ac mae Cadi wedi cael gafael ar gopi o’r Diario Chubut y papur newydd a chopi o’r papur a gyhoeddwyd ar ddydd ei geni!

 

Hyd yn hyn bu wyth* o bobl ifanc ardal y Cyngor Tref yn manteisio ar yr ysgoloriaeth hon i ymweld â Rawson a Phatagonia ac mae’r cysylltiad wedi tyfu’n sylweddol ers i’r ysgoloriaeth gael ei chreu a bellach mae sôn y bydd person ifanc o Chubut yn medru dod i Stiniog ar ymweliad i weld sut yr ydym ni yn byw yma a gobeithio’n wir y caiff hyn ei wireddu. Erbyn hyn mae cysylltiadau pwysig wedi eu creu a hynny ar wahanol lefelau rhwng pobl Rawson a'r Blaenau a Llan a diolch i’r ysgoloriaeth am anfon cenhadon blynyddol i’r maes hwn!

TVJ

- - - - - - -

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Hydref 2025

*Mae dolen i erthyglau rhai o'r enillwyr ar dudalen  Edrych Tuag at Borth Madryn

 

Ychydig eiriau... Dweud cyfrolau

Hanes lansio nofel graffeg newydd Lleucu Gwenllian

Cafwyd lansiad hyfryd i nofel raffeg newydd yr awdur a’r darlunydd lleol Lleucu Gwenllïan yn Siop yr Hen Bost ym mis Medi. 

Mae Lleucu bellach yn byw yng Ngogledd Macedonia, a daeth hi a’i gŵr, Dime, draw i ddathlu cyhoeddi Gwen ac Arianrhod (Gwasg Carreg Gwalch). 

 

Diolch i Lleucu am dreulio diwrnod cyfan yn darlunio Gwen ac Arianrhod ar ffenest y siop cyn y noson.

 

Stori i bobol ifanc yw Gwen ac Arianrhod, ond mae hi’n apelio at ddarllenwyr a charwyr celf o bob oed, mewn gwirionedd. 

 

Dilyna hanes Gwen wrth iddi symud i ysgol newydd yng Nghricieth, a gadael ei bywyd yng Nghaerdydd a’i ffrind gorau, Non. Mae bywyd ddigon diflas, y tywydd yn wael ac mae hi bellach wedi datblygu ffobia o nofio. Ond daw newid byd pan mae hi yn cyfarfod Arianrhod, tywysoges Cantre’r Gwaelod un diwrnod ar lan y mor. 

Ymunodd Delyth Medi, un o olygyddion Gwasg Carreg Gwalch, a’r noson er mwyn holi ’chydig ar Lleucu am y nofel, ei hysbrydoliaeth a’r broses o fynd at i sgrifennu a darlunio. Holwyd hi hefyd am y themau dwys yn Gwen ac Arianrhod, sy’n cyffwrdd ar gyfeillgarwch, galar a’r trafferthion o dyfu fyny. Roedd hi’n ddifyr iawn clywed Lleucu yn siarad am sut mae hi’n mynd ati i ddarlunio a siapio’i straeon.

Braf iawn clywed bod ail nofel raffeg ar y ffordd, yn ddilyniant i Gwen ac Arianrhod. Diolch i bawb am ddod i’w gwneud hi’n noson gartrefol a llwyddiannus.      CD

Dyma lyfr sy’n torri tir newydd yn y Gymraeg. Mae’r nofel graffig hon gan Lleucu Gwenllian a Gwasg Carreg Gwalch yn wledd i’r llygad. 

Drwy gydol y 74 tudalen, rydym yn cael ein tywys yn sensitif drwy gyfres o emosiynau: galar, tristwch, hapusrwydd, pryder, rhyfeddod … ac mae uniaethu â’r cymeriadau yn hawdd, diolch i’r darlunio gwych. Heb fawr ddim geiriau ysgrifenedig, mae’r nofel yn dweud cyfrolau. Bydd yn sicr yn ffordd o gael cynulleidfa ffresh i fwynhau llenyddiaeth Gymraeg, yn ogystal â dod ag elfen newydd i’r rheinny sydd eisoes yn mwynhau beth sydd gan y maes i’w gynnig. Atodiad perffaith i unrhyw silff lyfrau! 

Hanna Hopwood 

(Rhan o adolygiad a gomisiynwyd gan Garreg Gwalch ar gyfer www.gwales.com, trwy ganiatâd Cyngor Llyfrau Cymru)

Medrwch brynu’r llyfr yn Siop yr Hen Bost. Pris £9.99 

- - - - - - - -

Ymddangosodd yn wreiddiol yn rhifyn Hydref 2025

 

Ffair Llan

Yn anffodus, fu dim 'ffair' fel y cyfryw yn Llan eleni, ond daeth criw o gymwynaswyr at ei gilydd i drefnu prynhawn o stondinau yn y neuadd, a hwyl i'r plant yn Y Pengwern. Dyma bwt o erthygl o rifyn Hydref. 

Be am yrru eich atgofion i mewn..?

 

Fel y dywedodd cyfaill wrthyf yn ddiweddar, nid yw Ffair Llan fel y bu. 

Yn y dyddiau a fu nid hon oedd yr unig Ffair G’langaeaf (Tachwedd 13) a gynhelid yn Llan yn y dyddiau a fu. Ceid wyth ffair* y flwyddyn yno ar un adeg. Mae’r rhain I gyd wedi mynd ac yn y dyddiau sydd ohoni mae’n syndod bod ffair o gwbl yn dal yno

Mi fydd ffair eto yn Llan – mae’n debyg. Gwaharddwyd y trefnwyr rhag defnyddio y ffordd fawr i osod stondin ond … mae rheolau Iechyd a Diogelwch wedi lladd rhai o’n traddodiadau gwerin gan gynnwys y ffeiriau a rhaid cyfyngu bellach ar faint a safle’r ffair a fu. Gormod o draffig, methu cau’r ffordd, a pherygl andwyol i’r bobl sy’n cerdded! Dal i leihau mae’r ffair ond mae’n dal i fod … ond nid fel yr oedd!

TVJ

* Pennod o gyfres Stolpia- FFAIR LLAN